Կարեն Սուրենի Պողոսյանը ծնվել է 1932 թ. նոյեմբերի 21-ին, Երևանում, ծառայողի ընտանիքում: 1940 թ. ընդունվել է Վ. Վ. Մայակովսկու անվ. թիվ 7 ռուսական դպրոց: 1950 թ. ընդունվել է Մոսկվայի Մ. Վ. Լոմոնոսովի անվ. պետական համալսարանի կենսաբանահողագիտական ֆակուլտետ: 1955 թ. ավարտել է հիշյալ ֆակուլտետի գենետիկայի և սելեկցիայի ամբիոնը և՝ գործուղվել Հայաստան:
1956 թ. փետրվարի 21-ին, որպես լաբորանտ, ընդունվել է աշխատանքի ՀԽՍՀ Գյուղ. նախարարության Խաղողագործության, գինեգործության և պտղաբուծության գիտահետազոտական ինստիտուտի Բույսերի ֆիզիոլոգիայի և կենսաքիմիայի բաժնում:
1957 թ. ընդունվել է ասպիրանտուրա՝ բույսերի ֆիզիոլոգիա մասնագիտությամբ: Նրա գիտական ղեկավարը եղել է կենսաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ԽՍՀՄ ԳԱ թղթակից-անդամ Ի. Ի. Թումանովը: 1960-1966 թթ.,ասպիրանտուրան ավարտելուց հետո, ՀԽՍՀ Գյուղ. նախարարության «Պատվո նշան»-ի շքանշանակիր Խաղողագործության, գինեգործության և պտղաբուծության գիտահետազոտական ինստիտուտի Բույսերի ֆիզիոլոգիայի և կենսաքիմիայի բաժնում աշխատել է որպես կրտսեր գիտաշխատող:
1961 թ. դեկտեմբերին Կ. Ս. Պողոսյանը պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն «Խաղողի վազի ձմեռման և կոփման ֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները» թեմայով, որի համար նրան շնորհվել է կենսաբանական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:
1965 թ.՝ ԽՄԿԿ անդամ:
1966-1969 թթ. ՀԽՍՀ Գյուղ. նախարարության Խաղողագործության, գինեգործության և պտղաբուծության գիտահետազոտական ինստիտուտի Բույսերի ֆիզիոլոգիայի և կենսաքիմիայի բաժնում աշխատել է որպես ավագ գիտաշխատող:
1969 թ. վերապատրաստման նպատակով գործուղվել է Հոկայդոյի համալսարանի (ք. Սապպորո, Ճապոնիա) ցածր ջերմաստիճանների ինստիտուտ, որտեղ, պրոֆեսոր Ա. Սակայի ղեկավարությամբ, անցել է գիտական փորձառություն (ստաժավորում), ուսումնասիրել է պտղատու կուլտուրաների և խաղողի վազի ցրտադիմացկունության հարցերը՝ հաշվի առնելով դրանց հյուսվածքների գենետիկական և ֆենոտիպային առանձնահատկությունները և ֆիզիոլոգիական վիճակը:
Գործուղումից վերադառնալուց հետո, 1969-1974 թթ., շարունակել է աշխատել որպես ավագ գիտաշխատող:
Խաղողի հարուստ գենոֆոնդի վրա ժամանակակից մեթոդների օգտագործմամբ կատարված մի շարք արժեքավոր հետազոտությունների արդյունքում Կ. Ս. Պողոսյանը, 1973 թ., պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն «Խաղողի վազի ցրտադիմացկունության ֆիզիոլոգիան» թեմայով: 1974 թ. Կ. Ս. Պողոսյանին շնորհվել կենսաբանական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան:
1974-1988 թթ. ղեկավարել է ՀԽՍՀ Գյուղ. նախարարության խաղողագործության, գինեգործության և պտղաբուծության գիտահետազոտական ինստիտուտի Բույսերի ֆիզիոլոգիայի և կենսաքիմիայի բաժնը:
Դոկտորական ատենախոսությունում Կ. Ս. Պողոսյանը բազմակողմանիորեն և գիտականորեն հիմնավորած ներկայացրել է խաղողի վազի աճման և զարգացման, առանձնահատկությունները խիստ կոնտինենտալ կլիմայի պայմաններում, ֆիզիոլոգիական և կենսաքիմիական փոփոխությունները վազի վեգետացիայի և հանգստի շրջանում, ցրտադիմացկունության ձևավորումը ցածր ջերմաստիճանային պայմաններում, կոփման փուլերի անցման սպեցիֆիկան և, առաջին անգամ, խաղողի և մի շարք պտղատեսակների տարբեր ծագում ունեցող սորտերի ադապտացիոն (հարմարվողական) ունակությունը կոփման և ձմեռման ընթացքում՝ ցածր ջերմաստիճանների արագ փոփոխման պայմաններում: Նա բացահայտել է վազի ցրտակայուն վիճակը թուլացնող պատճառները, ցրտադիմացկունության հատկանիշի ժառանգման աստիճանը հիբրիդային սերնդում, ինչպես նաև ցածր ջերմաստիճանների տարբեր ազդեցությունները խաղողի վազի և պտղատու կուլտուրաների առանձին օրգանների վրա:
Առանձին կարևորություն են ներկայացնում բույսերի՝ ցրտից վնասվելու մեխանիզմի պարզաբանման ուղղությամբ կատարված հետազոտությունները: Նա բացահայտել է խաղողի վազի և տարբեր պտղատեսակների հյուսվածքներում գերսառեցման և սառցակալման պրոցեսների առանձնահատկությունները, ինչպես նաև հյուսվածքների ջրակալման և բջիջներում ու ներբջջային տարածություններում սառցակալման դինամիկայի միջև գոյություն ունեցող փոխադարձ կապը: Համաշխարհային գրականության մեջ առաջին անգամ Կ. Ս. Պողոսյանն է տվել խաղողի վազի հյուսվածքների կենսունակության կամ լրիվ վնասվելու տեսական հիմունքները՝ կրիտիկական ջերմաստիճանների և աճեցման տարբեր պայմաններում: Ելնելով կատարված ֆիզիոլոգոկենսաբանական խոր ուսումնասիրություններից և հաշվի առնելով խաղողի բույսի հետերոզիգոտությունը և գենոտիպային սպեցիֆիկան, օգտագործելով հիբրիդիզացիայի դիագնոստիկայի էքսպրես մեթոդներ ցրտա-ձմեռնադիմացկուն նոր սորտերի ստացման համար, մշակել է զույգերի ընտրության նոր մոտեցում, որը թույլ է տալիս ծնողական ձևերի կամ հիբրիդների ընտրությունը կատարել ոչ էմպիրիկ, հենվելով տվյալ զույգի գենոտիպային կառուցվածքի վրա, և ցրտադիմացկուն ու կոմպլեքս դիմացկուն սորտերի ստեղծումը տանել ավելի նպատակային և արդյունավետ:
Կ. Ս. Պողոսյանն առաջինն է մշակել և հրատարակել խաղողի վազի և պտղատեսակների ցրտադիմացկունության աստիճանի արագ գնահատման լաբորատոր մեթոդը, որը լայն կիրառում է գտել նախկին ԽՍՀՄ և մի շարք սոցիալիստական երկրների(Հունգարիա, Բուլղարիա, Չեխոսլովակիա) գիտահետազոտական ինստիտուտներում: Մեթոդի առավելությունը կայանում է նրանում, որ արդեն առաջին1-2 տարվա ընթացքում կարելի է բազմակողմանիորեն գնահատել ամբողջ սելեկցիոն նյութի ձմեռնադիմացկունության հատկանիշը, բացահայտել գենոֆոնդի պոտենցիալ ցրտադիմացկունությունը՝պարզաբանելով ելանյութային ծնողական ձևերի կոմպլեքս դիմացկուն սորտերի ստացման զուգակցման ընդունակությունը, հետագայում, նպատակային սելեկցիոն աշխատանքներում, դրանք օգտագործելու համար:
Կ. Ս. Պողոսյանի կողմից պարզաբանվել է, որ ցրտադիմացկունության հատկանիշը դոմինանտ է այն հիբրիդների մոտ, որոնք ստացվել են եվրոպաամուրական հիբրիդների խաչասերումից, ինչպես նաև, ցույց է տվել այն հնարավոր ճանապարհները, որոնց միջոցով կարելի է ստանալ ցրտադիմացկուն սորտեր Վ. Վինիֆերա տեսակի միջտեսակային հիբրիդիզացիայից:
1975 թ. լույս է տեսել Կ. Ս. Պողոսյանի «Խաղողի բույսի (վազի) ցրտադիմացկունության ֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները» մենագրությունը (Физиологические особенности морозоустойчивости виноградного растения. Монография. Ер.: Изд. АН Арм. ССР. – 1975. –240 с.):
Նրա՝ գիտականապես հիմնավորված և պրակտիկ ուսումնասիրությունների հիման վրա կատարվել է կոմպլեքս դիմացկուն կամ իմունադիմացկուն խաղողի ցրտահիվանդադիմացկուն սորտերի ստացման համար դոնոր սորտերի, միջտեսակային հիբրիդների էլիտային ձևերի ընտրություն, հաշվի առնելով խաչասերվող զույգերի տվյալ հատկանիշի տրանսգրեսիոն ընդունակությունը: Այս ուսումնասիրությունները բացառիկ նշանակություն ունեն ոչ միայն գենոֆոնդի դիմացկունության արագ գնահատման, այլև՝սելեկցիոն պրոցեսների կրճատման համար:
Կ. Ս. Պողոսյանի կողմից ստեղծվել են գիտական նոր և ուրույն երկու ուղղություն.
ա) անբարենպաստ պայմանների հանդեպ խաղողի և պտղատեսակների դիմացկունության ֆիզիոլոգիական հիմունքները և այդ դիմացկունության մեխանիզմի բացահայտումը բջջային և հյուսվածքային մակարդակով, ինչպես նաև էնդոգեն և էկզոգեն կարգավորիչների ազդեցությունը աճի, զարգացման և ցրտադիմացկունության վրա,
բ) ֆիզիոլոգիական և կենսաքիմիական պարամետրերի օգտագործումը խաղողի և պտղատեսակների սելեկցիոն աշխատանքներում, նպատակ ունենալով հայտնաբերել ցրտահիվանդադիմացկուն, բարձր արդյունավետ ծնողական դոնոր ձևեր:
Վերոհիշյալ ուղղությունները մեծ ճանաչում են գտել և լայնորեն կիրառվում են ԱՊՀ երկրների, Գերմանիայի, Բուլղարիայի, Հունգարիայի խաղողագործության և պտղաբուծության գիտահետազոտական ինստիտուտներում: Կ. Ս. Պողոսյանի համահեղինակությամբ ստեղծված խաղողի կոմպլեքս ցրտահիվանդադիմացկուն 6 սորտի ձեռքբերման հայտ են ներկայացրել ԱՄՆ-ի, Գերմանիայի և Հունգարիայի խաղողագործության ինստիտուտները:
Նա համահեղինակ է խաղողի ցրտադիմացկուն նոր 8 սորտի (Չարենցի, Զովունի, Արտագես, Ուշակերտ, Լուսակերտ,Արտաշատի կարմիր, Անուշահյութ, Տավրոսի), որոնք ընդունված են (անցել են պետական սորտափորձարկում) պետական սորտափորձարկման և մասնակից՝ 20 կոմպլեքս դիմացկուն նոր սորտերի, որոնցից 3-ը՝ Մեղրաբույրը, Կարմրենին և Ներկառատը, բաց ձմեռման պայմաններում, դիմանում են մինչև -27-29ᵒС սառնամանիքի, օժտված են բարձր բերքատվությամբ և՝ տեսակավոր բնական հյութերի արտադրության համար գինենյութի և հումքի բարձր որակով: Նա մշակել է հիբրիդային սերմնաբույսերի ցրտադիմացկունության աստիճանի արագ որոշման ֆիզիոլոգիական պարամետրերը, ինչն արագացնում է ցրտադիմացկուն սորտերի ստեղծման սելեկցիոն պրոցեսը, հայտնաբերել է ցրտադիմացկունության հատկանիշի ժառանգման դոնորներ՝ սելեկցիոն նպատակներով:
Նա մշակել է խաղողի մատերի երկարատև պահպանման ֆիզիոլոգիական բնույթը, ինչը շատ կարևոր է անբարենպաստ գարնանային տարիներին խաղողի աճեցվող տնկանյութի պահպանման համար:
Կ. Ս. Պողոսյանի ղեկավարությամբ իրականացվել են խորացված աշխատանքներ՝ բազմացման արագացված մեթոդների կատարելագործման ուղղությամբ, ինչն ապահովել է սելեկցիոն նոր և, դեռևս, քիչ տարածված սորտերի բարձրորակ տնկանյութի ստացումը, ինչպես նաև մինչև -25ᵒС ցրտադիմացկուն և միչև 2-3 բալ հիվանդադիմացկուն սեղանի նոր սորտերի ստացման ուղղությամբ: Հետազոտությունների հիման վրա սեղանի 5 էլիտային ձևերը ընտրվել են՝ հանրապետության որոշ միկրոգոտիներում չթաղվող այգեգործության համար:
Բազմամյա կուլտուրաների ցրտադիմացկունության ֆիզիոլոգիայի և կենսաքիմիայի պրոբլեմներին նվիրված ավելի քան 26 զեկուցումով Կ. Ս. Պողոսյանը հանդես է եկել միջազգայի կոնֆերանսներում, կոնգրեսներում և գիտաժողովներում՝ Բուլղարիայում, Գերմանիայում, Հունգարիայում, Ճապոնիայում, ԱՄՆ-ում, Մեծ Բրիտանիայում: Նրա ավելի քան 150 հոդվածները տպագրվել են միջազգային հեղինակավոր մասնագիտական հանդեսներում:
Մեծ գնահատանքի է արժանի նաև Կ. Ս. Պողոսյանի մանկավարժական գործունեությունը. 1980 թ-ից նա, համատեղության կարգով, դասավանդել է Երևանի պետական համալսարանի Ֆիզիոլոգիայի ամբիոնում (կենսաբանության ֆակուլտետ), կարդացել է մասնագիտական դասընթացներ՝ «Ցրտադիմացկունության ֆիզիոլոգիա» և «Բույսերի ջրային ռեժիմը»:
Կ. Ս. Պողոսյանը մեծ ներդրում ունի նաև գիտական կադրերի պատրաստման գործում. նրա ղեկավարած բաժնում պաշտպանվել են 12 թեկնածուական ( 9-ը՝ նրա անմիջական ղեկավարությամբ) և 2 դոկտորական ատենախոսություն:v 1981 թ. Կ. Ս. Պողոսյանը, Գյուղատնտեսական գիտությունների Վ. Ի. Լենինի անվ. համամիութենական ակադեմիայի կողմից, արժանացել է Կ. Ա. Տիմիրյազևի անվ. Ոսկե մեդալի՝ “Физиологические особенности морозоустойчивости виноградного растения” մենագրության համար:
1988 թ-ից՝ ՀԽՍՀ Գյուղ. նախարարության Խաղողագործության, գինեգործության և պտղաբուծության գիտահետազոտական ինստիտուտի Խաղողի սելեկցիայի, ֆիզիոլոգիայի և կենսաքիմիայի բաժնի վարիչ:
1989 թ. նրան շնորհվել է պրոֆեսորի գիտական կոչում՝ բույսերի ֆիզիոլոգիա մասնագիտությամբ:
1990 թ. ՀՀ Գյուղատնտեսական գիտությունների ակադեմիան, իր կանոնադրության հիման վրա, Կ. Ս. Պողոսյանին ընտրել է Ակադեմիայի թղթակից-անդամ:
1996 թ. Կ. Ս. Պողոսյանը ընտրվել է ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս «Կենսաբանություն» մասնագիտության գծով:
Կ. Ս. Պողոսյանը եղել է ՀՀ ԳԱԱ Բնական գիտությունների բաժանմունքի կենսաբանական պրոբլեմների գիտական խորհրդի, ՀՀ ԳԱԱ նախագահությանն առընթեր Ընդհանուր և կիրառական կենսաբանության խորհրդի, ինչպես նաև, թեկնածուական և դոկտորական գիտական աստիճաններ շնորհող մասնագիտացված երկու խորհրդի անդամ, Ուկրաինայի հանրապետության Կրիոկենսաբանական կոորդինացիոն խորհրդի անդամ, Ռուսաստանի դաշնության ԳԱ նախագահությանն առընթեր «Ֆոտոսինթեզը և պրոդուկցիոն պրոցեսները» («Фотосинтез и продукционный процесс») պրոբլեմային խորհրդի անդամ, ԽՍՀՄ Բարձրագույն որակավորման հանձնաժողովի (ВАК СССР) «Գյուղատնտեսություն և անտառտնտեսություն» սեկցիայի փորձագետ:
Կ. Ս. Պողոսյանը եղել է Մոլդովայի Հանրապետությունում հրատարակված եռահատոր «Խաղողագործության հանրագիտարան»- ի (Энциклопедия виноградарства. Кишинев: Изд-во МСЭ, 1986—1987.) խմբագրական կոլեգիայի անդամ: Այդ հանրագիտարանում տպագրվել են Կ. Ս. Պողոսյանի, խաղողի զարգացմանը և ցրտադիմացկունությանը նվիրված, մի շարք հոդվածներ:
Բուլղարիայի ԳԱ հրատարակչության կողմից հրատարակված «Խաղողի ֆիզիոլոգիան և նրա մշակման հիմունքները» եռահատոր մենագրությունում (Физиология винограда и основы его возделывания. Коллективная монография в 3-х томах. - София: Изд-во Болгарской Академии наук, 1981. - Т. 1. - 332 с.; 1983. - Т. 2. - 383 с.; 1984. - Т. 3. - 328 с. Стоев К. Д. и др.) ուրույն տեղ է գրավում Կ. Ս. Պողոսյանի կողմից ներկայացված «Ցածր ջերմաստիճանների պայմաններում խաղողի դիմացկունության ձևավորման ֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները» մեծածավալ բաժինը:
Կ. Ս. Պողոսյանը ընտրվել է Ռուսաստանի՝ բույսերի ֆիզիոլոգների ընկերության (Общество физиологов растений России (ОФР)) պատվավոր անդամ, Թուրինի գյուղատնտեսական գիտությունների ակադեմիայի (ք. Թուրին, Իտալիա) թղթակից-անդամ, Իտալիայի՝ խաղողի և գինու ակադեմիայի անդամ, Խաղողագործության և գինեգործության միջազգային ակադեմիայի անդամ: