Ծատուր Պավելի Աղայանը ծնվել է 1912 թ. հունվարի 13-ին Ադրբեջանի Փիփ (ներկայիս Զագլիկ) հայկական գյուղում: Վախճանվել է 1982 թ. մարտի 12-ին Երևանում:
1921-1925 թթ. սովորել է Մարտունի գյուղի տարրական դպրոցում:
1925 թ. ընդունվել է ՀամԼԿԵՄ շարքերը:
1926-1930 թթ. սովորել է Գյանջայի (այժմ Կիրովաբադ ) հայկական մանկավարժական տեխնիկումում:
1930-1933 թթ. աշխատել է Շամխորի շրջանի Մարտունու, Ջագիրի և Չարդախլուի դպրոցներում որպես ուսուցիչ և ուսմասվար: Ընտրվել է ԱՍՍՀ ուսուցիչների II համագումար պատգամավոր:
1932-1937 թթ. սովորել է Մոսկվայի Չերնիշևսկու անվան պատմա-փիլիսոփայական ինստիտուտի պատմության ֆակուլտետում:
1938 թ. ընդունվել է Մոսկվայի Լոմոնոսովի անվան պետական համալսարանի պատմության ֆակուլտետի ասպիրանտուրան` ՍՍՀՄ պատմության գծով:
1941 թ. ստացել է պատմական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:
1941-1948 թթ. Բաքվի Լենինի անվան մանկավարժական ինստիտուտի հայկական բաժնի պրոռեկտոր և Կիրովի անվան պետական համալսարանի դոցենտ: Ադրբեջանական ՍՍՀ ԳԱ պատմության ինստիտուտի ավագ գիտական աշխատող և գիտնական քարտուղար:
1942 թ. ընդունվել է ՍՄԿԿ շարքերը:
1948 թ. ստացել է պատմական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիՃան:
1948-1950 թթ. Հայկական ՍՍՀ ԳԱ պատմության ինստիտուտի սովետական շրջանի պատմության բաժնի վարիչ և Երևանի Խ. Աբովյանի անվան հայկական մանկավարժական ինստիտուտի պրոֆեսոր:
1949-1952 թթ. ՀՍՍՀ ԳԱ հասարակական գիտությունների «Տեղեկագրի» խմբագիր:
1950 թ. ընտրվել է Հայկական ՍՍՀ ԳԱ թղթակից-անդամ: Նշանակվել է ՍՄԿԿ Կենտկոմին կից մարքսիզմ-լենինիզմի ինստիտուտի հայկական մասնաճյուղի դիրեկտորի գիտական գծով տեղակալ:
1950-1954 թթ. ընտրվել է ՀԿԿ Կենտկոմի անդամության թեկնածու: ՀԿԿ Կենտկոմի գիտության և բուհերի բաժնի վարիչ:
1950-1961 թթ. Երևանի պետական համալսարանի պրոֆեսոր:
1954-1961 թթ. Հայկական ՍՍՀ ԳԱ պատմության ինստիտուտի նոր շրջանի պատմության բաժնի վարիչ:
1955 թ. պարգևատրվել է «Պատվո նշան» շքանշանով և «Աշխատանքային արիության համար» մեդալով:
1961-1968 թթ. ՍՄԿԿ Կենտկոմին կից մարքսիզմ-լենինիզմի ինստիտուտի հայկական մասնաճյուղի տնօրեն:
1963-1971 թթ. Հայկական ՍՍՀ Գերագույն սովետի դեպուտատ։ Հայկական ՍՍՀ Գերագույն սովետի գիտության և լուսավորության հանձնաժողովի նախագահ:
1964-1971 թթ. Հայաստանի Կոմկուսի Կենտկոմի անդամ:
1965 թ. պատմաբանների ` Վիեննայի 12-րդ միջազգային կոնգրեսի պատգամավոր:
1968 թ. ընտրվել է Հայկական ՍՍՀ ԳԱ իսկական անդամ:
1968-1976 թթ. Հայկական ՍՍՀ ԳԱ հասարակական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար:
1969-1973 թթ. Հայկական ՍՍՀ ԳԱ «Լրաբեր»-ի գլխավոր խմբագիր:
1970 թ. պատմաբանների ` Մոսկովյան 13-րդ կոնգրեսի պատգամավոր:
- Պարգևատրվել է «Աշխատանքային արիության համար» հոբելյանական մեդալով:
1971 թ. Հայաստանի Կոմկուսի Կոնտկոմի վերստուգիչ հանձնաժողովի անդամ:
- Պարգևատրվել է «Աշխատանքային կարմիր դրոշի» շքանշանով:
1972 թ. պարգևատրվել է Հայկական ՍՍՀ Գերագույն սովետի պատվոգրով:
1973 թ. Հայկական ՍՍՀ ԳԱ պատմության ինստիտուտի նոր շրջանի պատմության բաժնի վարիչ:
1974 թ. շնորհվել է Հայկական ՍՍՀ գիտության վաստակավոր գործչի կոչում:
- Մասնակցոլ է Ուլան-Բատորում կայացած միջազգային կոնֆերանսին:
1975 թ. պատմաբանների ` Սան-Ֆրանցիսկոյի 14-րդ միջազգային կոնգրեսի պատգամավոր: