Cover Image
aizvērt šo grāmatuԱռաքելյան Նորայր Հունանի (1936-2023)
Skatīt dokumentuՆ. Հ. ԱՌԱՔԵԼՅԱՆԻ ԿՅԱՆՔԻ ԵՎ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՏԱՐԵԹՎԵՐԸ
Skatīt dokumentuՆ. Հ. ԱՌԱՔԵԼՅԱՆԻ ԳԻՏԱԿԱՆ, ԳԻՏԱԿԱԶՄԱԿԵՐՊԱԿԱՆ ԵՎ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՌՈՏ ԱԿՆԱՐԿ
Atvērt šo mapi un apskatīt saturuՄԱՏԵՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ

Տե՛ս նաև՝

«Аракелян Норайр Унанович является крупным советским ученым в области комплексного анализа и теории приближения функций. Работы Н. У. Аракеляна и его учеников получили широкую известность и признание как в нашей стране, так и за рубежом».

А. А. Гончар
А. Г. Витушкин

Ակադեմիկոս Նորայր Հունանի Առաքելյանը ծնվել է 1936 թ. հուլիսի 17-ին ՀՍՍՀ Արթիկի շրջանի Մեղրաշեն գյուղում ծառայողի ընտանիքում։ Վախճանվել է 2023 թ. դեկտեմբերի 28-ին:
1953 թ. Էջմիածնի շրջանի Փարաքար գյուղի միջնակարգ դպրոցի շրջանավարտ և Երևանի պետական համալսարանի ուսանող։
1958 թ. «Մաթեմատիկայի ուսուցիչ» որակավորմամբ համալսարանի շրջանավարտ և «Ֆունկցիաների տեսության» ամբիոնի աշխատակից (ասիստենտ)։
1959 թ. ՀՀ ԳԱԱ Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ինստիտուտի կրտսեր գիտաշխատող։
1963 թ. Շնորհվել է ֆիզիկա-մաթեմատիկական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան։
1950-1964 թթ. եղել է ՀամԼԿԵՄ շարքերում։
1964 թ. Նույն ինստիտուտում՝ ավագ գիտաշխատող։
1967 թ. Մասնակցել է ՍՍՀՄ ԳԱ Մաթեմատիկայի բաժանմունքի ընդհանուր ժողովին և հանդես է եկել զեկուցումով (Մոսկվա)։
1970 թ. Շնորհվել է 1969-1970 թթ. Լենինյան կոմերիտմիության մրցանակը,
­ Մասնակցել է մաթեմատիկոսների միջազգային կոնգրեսին Ֆրանսիա (Նիցցա)։
1971 թ. Մաթեմատիկայի ինստիտուտի հիմնադրման օրից՝ ավագ գիտաշխատող,
­ Շնորհվել է ֆիզիկա-մաթեմատիկական գիտությունների դոկտորի աստիճան (Մոսկվա, Ստեկլովի անվ. ինտ-տ)։
1972 թ. Գործուղում Բուլղարիա։
1974 թ. Ինստիտուտի գիտական գծով տնօրենի տեղակալ,
- Ընտրվել է ՀՍՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ։
1976 թ., 1980 թ., 2001 թ., 2006 թ. Գիտական գործուղում Գերմանիա։
1976 թ. ՍՄԿԿ անդամ։
1979 թ. Գիտական գործուղում Լեհաստան։
1981 թ. Կանադա։
1983 թ. Բուլղարիա։
1987 թ. Հունգարիա։
1978 թ. Նույն ինստիտուտի «Մոտավորությունների տեսության» բաժնի վարիչ (հասարակական հիմունքներով)։
1959–1980 թթ. դասավանդել է Երևանի պետական համալսարանի մեխանիկա-մաթեմատիկական ֆակուլտետում (ընդհանուր և հատուկ դասընթացներ)։
1990 թ. Ընտրվել է ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս։
2004 թ. Թրիերի (Գերմանիա) համալսարանի պատվավոր դոկտոր։
2006 թ.-ից ընտրվել է ՀՀ ԳԱԱ Մաթեմատիկայի, մեխանիկայի և ինֆորմատիկայի բաժանմունքի ակադեմիկոս քարտուղար։
2013 թ. Պարգևատրվել է «Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց» մեդալով։

Ակադեմիկոս Ն. Հ. Առաքելյանը ծնվել է 1936 թ. հուլիսի 17-ին Հայկական ՍՍՀ Արթիկի շրջանի Մեղրաշեն գյուղում մանկավարժի ընտանիքում։

1953 թ. ավարտել է Էջմիածնի շրջանի Փարաքար գյուղի միջնակարգ դպրոցը արծաթե մեդալով և ընդունվել Երևանի պետական համալսարանի ֆիզիկա-մաթեմատիկական ֆակուլտետ։ 1958 թ. ավարտել է համալսարանը «մաթեմատիկայի ուսուցիչ» որակավորմամբ և նշանակվել է աշխատանքի «Ֆունկցիաների տեսության» ամբիոնի ասիստենտի պաշտոնում։

1959 թվականից աշխատել է ՀՍՍՀ ԳԱ Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ինստիտուտում, սկզբում՝ կրտսեր, իսկ 1964 թվականից՝ ավագ գիտաշխատողի պաշտոնում։

Սկսած 1971 թվականից՝ Մաթեմատիկայի ինստիտուտի հիմնադրման օրից, աշխատել է սկզբում որպես ավագ գիտաշխատող, այնուհետև՝ 1974 թվականից գիտական գծով տնօրենի տեղակալի պաշտոնում։ Միաժամանակ, սկսած 1978 թվականից հասարակական հիմունքներով կատարել է ինստիտուտի «Մոտավորությունների տեսության» բաժնի վարիչի պարտականությունները։

1963 թ. նրան շնորհվել է ֆիզիկա-մաթեմատիկական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան։

1971 թ. ստացել է ֆիզիկա-մաթեմատիկական գիտությունների դոկտորի աստիճան։

1974 թ. ընտրվել է ՀՍՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ։

Ն. Հ. Առաքելյանը Մաթեմատիկայի ինստիտուտի արժանավոր ներկայացուցիչներից է։ Նա ունի հիմնարար, լայն ճանաչում գտած արդյունքներ կոմպլեքս անալիզի մեջ՝ մոտավորությունների տեսության, ամբողջ ֆունկցիաների և նրանց արժեքների բաշխման տեսության, անալիտիկ շարունակության դասական տեսության բնագավառներում։

Ն. Հ. Առաքելյանի ղեկավարությամբ ստեղծագործական աշխատանքի մեջ են ներգրավվել մի շարք երիտասարդ մաթեմատիկոսներ։ Նրա 10 ուսանողներ հաջողությամբ պաշտպանել են թեկնածուական թեզ։ Երկար տարիներ որպես տնօրենի տեղակալ նա ակտիվ մասնակցություն է ունեցել ինստիտուտի գիտա-կազմակերպչական աշխատանքներում։

Մաթեմատիկայի ինստիտուտի ժամանակակից անալիզի և հատկապես կոմպլեքս անալիզի գիտական կենտրոնի համընդհանուր ճանաչման մեջ Ն. Հ. Առաքելյանն ունի իր կշռելի ավանդը և՛ որպես գիտնական, և՛ որպես գիտության կազմակերպիչ։ Նրա ստացած արդյունքները կոմպլեքս փոփոխականի ֆունկցիաների տեսության մեջ լայն ճանաչում են գտել ինչպես ԽՍՀՄ-ի տարբեր մաթեմատիկական կենտրոններում, այնպես էլ արտասահմանում։

1967 թ. ՍՍՀՄ ԳԱ Մաթեմատիկայի բաժանմունքի հրավերով մասնակցել է Բաժանմունքի Ընդհանուր ժողովի հոբելյանական նստաշրջանին, հանդես եկել գիտական զեկուցումով։

Մեկնել է գիտական գործուղումների արտասահմանյան մի շարք երկրներ՝ ԳԴՀ, Լեհաստան, Բուլղարիա, Հունգարիա, Կանադա, Ֆրանսիա։ 1970 թ. մասնակցել է մաթեմատիկոսների միջազգային կոնգրեսի աշխատանքներին (Նիցցա)։ Մասնակցել է Վանկուվերի (1974 թ.) և Վարշավայի մաթեմատիկական կոնգրեսների նախապատրաստման աշխատանքներին (1983 թ.) որպես կոմպլեքս անալիզի պանելի (հանձնախումբի) անդամ։

Ֆունկցիաների տեսության բնագավառում կատարած հետազոտությունների մի ցիկլի համար 1970 թ. Ն. Հ. Առաքելյանին շնորհվել է 1969-1970 թթ. «Լենինյան կոմերիտմիության մրցանակ»։

Երկար տարիներ Ն.Հ. Առաքելյանը եղել է ՍՍՀՄ ԳԱ «Մատեմատիչեսկիե զամետկի» (1970-1980 թթ.) և «ՀՍՍՀ ԳԱ Տեղեկագիր, մաթեմատիկա», Analysis (2005-2011 թթ.) ամսագրերի խմբագրական կոլեգիաների անդամ։

1959-1980 թթ. համատեղության կարգով դասավանդել է Երևանի պետհամալսարանի մեխանիկա-մաթեմատիկական ֆակուլտետում, կանոնավոր կերպով կարդացել ընդհանուր և հատուկ դասընթացներ։ 1989 թ. Ն. Հ. Առաքելյանն արժանացել է պրոֆեսորի կոչման։

1994 -1997 թթ. Ն. Հ. Առաքելյանը եղել է Հայ մաթեմատիկոսների միության նախագահ։

1997 թ. Ն.Հ.Առաքելյանը ընտրվել է ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս։

2004 թ. Գերմանիայում արժանացել է «Թրիերի համալսարանի պատվավոր դոկտորի» կոչման։

  1. Норайр Унанович Аракелян //Известия АН Арм. ССР серия математика.- 1987.- Т. 22.- № 1.

1959

Уточнение некоторых теорем М.В. Келдыша об асимптотическом приближении целыми функциями //Доклады АН СССР.- 1959.- Т. 125, № 4.- С. 695-698.

1961

Об асимптотическом приближении целыми функциями в бесконечных областях //Математический сборник.- 1961.- Т. 53(95), № 4.- С. 515-538.

1962

Асимптотические и равномерные приближения целыми функциями в комплексной области //Диссeртация на соискание уч. степени к.ф.м.н.- Ереван, 1962.- 69 с.

О равномерном приближении целыми функциями на неограниченных континуумах и оценке скорости их роста //Доклады АН Арм. ССР.- 1962.- Т. 34, № 4.- С. 145-149.

1963

Равномерное приближение целыми функциями с оценкой их роста //Сибирский математический журнал.- 1963.- Т. 4, № 5.- С. 977-999.

1964

О равноменной и асимптотической аппроксимации целыми функциями на неорганиченных замкнутых множествах //Доклады АН СССР.- 1964.- Т. 157, № 1.- С. 9-11.

О равноменном приближении целыми функциями на замкнутых множествах //Иэвестия АН СССР: Серия математическая.- 1964.- Т. 28, № 5.- 1187-1206.

1966

Построение целых функций конечного порядка, равномерно убывающих в угле //Известия АН Арм. ССР: Серия математическая.- 1966.- Т. 1, № 3.- С. 162-191.

Целые функции конечного порядка с бесконечным множеством дефектных значений //Доклады АН СССР: Серия математическая.- 1966.- Т. 170, № 5.- С. 999-1002.

1968

О проблеме Неванлинны //Математические заметки.- 1968.- Т. 3, № 3.- С. 357-360.

Равномерные и касательные приближения аналитическими функциями //Известия АН Арм. ССР: Серия математическая.- 1968.- Т. 3, № 4-5.- С. 273-285.

1970

Целые и аналитические функции ограниченного роста с бесконечным множеством дефектных значений //Известия АН Арм. ССР: Серия математическая.- 1970.- Т. 5, № 6.- С. 486-506.

Некоторые вопросы теории приближений и теории целых функций //Диссертация на соискание уч. степени доктора физ.-мат. наук. (рукопись).- Ереван, 1970.- С. 100.

1971

Некоторые вопросы теории приближений и теории целых функций //Математические заметки.- 1971.- Т. 9, Вып. 4.- С. 467-475.

Approximation Complexe et propriétés des fonctions analytiques //Actes International Congrès Mathematiciens, Nice 1970, Gauthier-Villars.- Paris, 1971.- T. 2.- PP. 595-600.

1977

Равномерные приближения на комплексной плоскости многочленами с пропусками /Н. У. Аракелян, В. А. Мартиросян //Доклады АН СССР.- 1977.- Т. 235, № 2.– С. 249-252.

1978

Джрбашян Мхитар Мкртичевич (к шестидесятилетию со дня рождения) /Н. У. Аракелян, А. Е. Аветисян, С. А. Акопян, В. С. Захарян, А. Б. Нерсесян, И. С. Саргсян, И. О. Хачатрян //Известия АН Арм. ССР: Серия математическая.- 1978.- Т. 13, № 5-6.- С. 359-368.

1979

Мхитар Мкртичевич Джрбашян /Н. У. Аракелян, А. Г. Витушкин, В. С. Владимиров, А. А. Гончар //Успехи математических наук.- 1979.- Т. 34, № 2(206).- С. 235-240.

1980

О равномерном и касательном приближении на вещественной оси целыми функциями с оценкой их роста //Математический сборник.- 1980.- Т. 113 (155), № 1 (9).- С. 3-4. (перевод на англ. яз. Math. Sbornik, USSR 1982, Vol. 41, № 1, PP. 132).

1981

О наилушем равномерном приближении мероморфными функциями на вещественной оси /Н. У. Аракелян, Р. А. Аветисян //Доклады Ан СССР.- 1981.- Т. 257, № 6.- С. 1289-1292.

1982

On tangential approximation by holomorphic functions /N. H. Arakelyan, P. M. Gauthier //Известия АН Арм. ССР: Серия математическая.– 1982.- Т. 17, № 6.- С. 421-441.

1984

Об эффективном аналитическом продолжении степенных рядов //Матиматический сборник.– 1984.- Т. 124 (166).- № 1 (5).- С. 24-44. (Перевод на англ. яз. Math. Sbornik, 1984. Vol. 52, № 1.- PP. 21-39).

On holomorphic asymptotic approximation with prescribed speed //Complex analysis and applications 81.- Sofia, 1984.- PP. 36-38.

Uniform and Tangential approximations by analytic functions: Ten papers on Complex Analysis //American Mathematical Society Translations, (2).- 1984.- Vol. 122.- PP. 85-97.

1987

Локализация особенностей степенных рядов на границе круга сходимости /Н. У. Аракелян, В. А. Мартиросян //Известия АН Арм. ССР: Серия математическая.- 1987.- Т. 22, № 1.- С. 3-22.

О локализации особенностей степенных рядов на границе круга сходимости. I /Н. У. Аракелян, В. А. Мартиросян //Известия АН Арм. ССР: Серия математическая.- 1987.- Т. 22, № 3.- С. 3-21. (Перевод на англ. яз. Soviet Journal of Contemp. Math. Analysis, 1987, Vol. 22, № 3).

1988

Наилучшие приближения мероморфными функциях в угловых областях /Н. У. Аракелян, Р. А. Аветисян //Известия АН Арм. ССР: Серия математическая.- 1988.- Т. 23, № 6.- С. 546-556. (English transl.: Soviet Journal of Contemporary Math. Analysis.- 1989.- Vol. 23, № 6.- PP. 35-44).

О локализации особенностей степенных рядов на границе круга сходимости. II /Н. У. Аракелян, В. А. Мартиросян //Известия АН АРМ. ССР: Серия математическая.- 1988.- Т. 23, № 2.- С. 123-137. (English transl.: Soviet Journal of Contemp. Math. Analysis.- 1988.- Vol. 23, № 2.

1989

Об асимптотических свойствах мероморфных функций /Н. У. Аракелян, Р. А. Аветисян, А. А. Гончар //Известия АН Арм. ССР: Серия математическая.- 1989.- Т. 24, № 3.- С. 207-225. (English transl: Soviet Journal of Contemp: Math. Analysis.- Vol. 24, № 3).

1990

Наилучшие приближения мероморфными функциями на вещественной оси /Н. У. Аракелян, Р. А. Аветисян //Известия АН Арм. ССР: Серия математическая.- 1990.- Т. 25, № 6.- С. 534-549. (English translation: Soviet Journal of Contemp. Math. Analysis: ser. Math.- 1990.- Vol. 25, № 6.- PP. 29-45).

Наилучшие приближения мероморфными функциями на вещественной оси /Н. У. Аракелян, Р. А. Аветисян //Известия АН Арм. ССР: Серия математическая.- 1990.- Т. 25, № 6.- С. 534-548.

1991

Степенные ряды: аналитическое продолжение и локализации особенностей /Н. У. Аракелян, В. А. Мартиросян.- Ереван: Изд. Ереван. Гос. ун-т, 1991.- 100 с.

1992

Approximation by entire functions and analytic continuation. Progress in Approximation theory (Tampa, FL., 1990) //Computational Math. Series. Springer.- New York.- 1992.- Vol. 19.- PP. 295-313.

1995

Векторнозначные аналоги теоремы Фабрии об отношении /Н. У. Аракелян, А. Яврян //Известия НАН Армении: Серия математическая.- 1995.- Т. 30, № 4.- С. 87-91. (English translation: Journal of Contemp. Math. Analysis.- 1995.- Vol. 30, № 4.- PP. 87-91).

Передача малости и единственность гармонических и галоморфных функций /Н. У. Аракелян, П. М. Готье //Известия НАН Армении: Серия математическая.- 1995.- Т. 30, № 4.- С. 5-28.

Эффективное аналитическое продолжение степенных рядов с вектрозначными коэффициентами //Известия НАН Армении: Серия математическая.- 1995.- Т. 30, № 4.- С. 29-57. (Englisg Translation: Journal of Contemporary Mathematical Analysis.- 1995.- Vol. 30, № 4.- PP. 25-48).

1999

Теорема о трех сферах для гармонических функций //Известия НАН Армении: Серия математическая.- 1999.- Т. 34, № 3.- 5-13. (English transl.: Journal of Contemp. Math. Analysis.- 1999.- Vol. 35, № 3).

Propagation of smallness for harmonic and analytic functions in arbitrary domains /N. H. Arakelyan, H. Shahgholian //Bull. London Math. Society.- 1999.- Vol. 31.- PP. 671-678.

2001

Аналитическое продолжение степенных рядов на плоские Pимановы поверхности /Н. У. Аракелян, Г. Шмидер //Известия НАН Армении.- 2001.- Т. 36, № 4.- С. 7-28. (English translation: Journal Contemporary Math. Analysis.- 2001.- Vol. 36, № 4.- PP. 2-23).

Approximation and value distribution //Proceedings of the NATO ASI Institute, July 3-14, Cluwer.- Montreal (Canada), 2001.- PP. 1-28.

Entire functions with infinite sets of deficient functions /N. H. Arakelyan, A. Hakobian //Israel Mathematical Conference Proceedings.- 2001.- Vol. 15.- PP. 11-19.

2002

Efficient analytic continuation of power series by matrix summation methods /N. H. Arakelyan, W. Luh //Computation Methods and Function Theory.- 2002.- Vol. 2, № 1.- PP. 137-153.

2003

Эффективное аналитическое продолжение степенных рядов и локализация их особенностей //Известия НАН Армении: Серия математическая.– 2003.- Т. 38, № 4.- С. 5-24. (English translation: Journal of Contemporary Mathematical Analysis.- 2003.- Vol. 38, № 4).

Uniform and Tangential approximations on a stripe by entire functions, having optimal growth /N. H. Arakelyan, H. Shahgholian //Computational Methods and Function theory.- 2003.- Vol. 3, № 1.- PP. 359-81.

2007

Uniform approximations on the real axes by functions harmonic in a stripe and having optimal growth /N. H. Arakelyan, A. Vardanyan //Analysis.- 2007.- Vol. 27.- PP. 1001-1015.

Arakelyan, Norair Hunani.
On the localization of singularities of lacunary power series /N. H. Arakelyan, W. Luh, Y. Müller //Complex Variables and Elliptic Equations.- 2007.- Vol. 52, № 7.- PP. 561-573.

2008

О задачах Дирихле и Неймана для гармонических функций //Известия НАН Армнии: Серия математическая.- 2008.- Т. 43, № 6.- С. 21-38. (English translation: Journal of Contemporary Math. Analysis.- 2008.- Vol. 43, № 6).

2009

Оптимальное равномерное приближение целыми функциями на угловой области /Н. У. Аракелян, С. Алексанян //Известия НАН Армении.- 2009.- Т. 44, № 3.- С. 5-28. (English translation: Journal of Contemporary Math. Analysis.- 2009.- Vol. 44, № 3.- PP. 147-162).

2012

Эффективное гармоническое продолжение рядов Лапласа //Известия НАН Армении. Серия математическая.- 2012.- Т. 47, № 3.- С. 5-34. (English translation: Journal of Contemporary Math. Analysis.- 2012.- Vol. 47, № 3.- PP. 105-127).