«Մոտավորությունների տեսություն» … այսպես է կոչվում հարցերի այն խումբը, որը ժամանակակից մաթեմատիկայում դարձավ կարևորագույններից մեկը: Այստեղ դեռևս մնում էին բազմաթիվ սպիտակ կետեր, հատկապես կոմպլեքս տիրույթի մոտավորությունների տեսությունում, որոնք ապարդյուն ջանում էին բացահայտել հետազոտողները: Այս տեսության հետագա մշակմանը իրեն նվիրեց գիտության ամենաերիտասարդ դոկտորը` ՍԵՐԳԵՅ ՆԻԿԻՏԻ ՄԵՐԳԵԼՅԱՆԸ` ներկայացնելով գերազանց արդյունք»: :

Ա. Ն. ՆԵՍՄԵՅԱՆՈՎ

Սերգեյ Նիկիտի Մերգելյանը ծնվել է 1928 թ. մայիսի 19-ին Սիմֆերոպոլ քաղաքում /Ղրիմի մարզ/: Վախճանվել է 2008 թ. օգոստոսի 20-ին Լոս Անջելեսում։
1940 թ. Մերգելյանների ընտանիքը տեղափոխվել է Երևան:
1944 թ. ավարտել է Երևանի Ա. Մռավյանի անվան միջնակարգ դպրոցը:
1947 թ. ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետը:
- Երևանի պետական համալսարանի որոշմամբ գործուղվել է Մոսկվա` ընդունվել ՍՍՀՄ ԳԱ Վ.Ա. Ստեկլովի անվան մաթեմատիկայի ինստիտուտի ասպիրանտուրան:
1949 թ. ավարտել է ասպիրանտուրան և պաշտպանել ատենախոսություն` ՍՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս Մ.Վ. Կելդիշի ղեկավարությամբ:
- Ստացել է ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան:
1950 թ. Սովետական երիտասարդական պատվիրակության կազմում մեկնել է ՉԺՀ: Նույն թվականին մասնակցել է ուսանողական միջազգային կոնգրեսի աշխատանքներին Պրահայում /Չեխիա/:
1951 թ. շնորհվել է պրոֆեսորի կոչում:
1951-1953 թթ. ընտրվել է Երևանի Կիրովի շրջգործկոմի պատգամավոր:
1952 թ. արժանացել է ԽՍՀՄ պետական մրցանակի:
1953 թ. ընտրվել է ԽՍՀՄ ԳԱ թղթակից անդամ:
1954-1958 թթ. դասավանդել է Մոսկվայի պետական համալսարանում:
1956 թ. ընտրվել է ՀՍՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս:
1956-1960 թթ. Երևանի մաթեմատիկական մեքենաների գիտահետազոտական ինստիտուտի տնօրեն:
1963-1965 թթ. ՀՍՍՌ ԳԱ ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս քարտուղար:
1963-1971 թթ. ԽՍՀՄ Գիտությունների ակադեմիայի մաթեմատիկայի ինստիտուտի Կոմպլեքս անալիզի բաժնի վարիչ / Մոսկվա /:
1964-1968 թթ. դասախոս Մոսկվայի Լոմոնոսովի անվան պետական համալսարանում:
1971-1974 թթ. ՀԽՍՀ Գիտությունների ակադեմիայի փոխնախագահ:
1974-1979 թթ. ՀԽՍՀ ԳԱ հաշվողական կենտրոնի տնօրեն:
1975 թ. պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով:
1978-1982 թթ. ՀԽՍՀ ԳԱ մաթեմատիկայի ինստիտուտի բաժնի վարիչ:
1982-1988 թթ. Կիրովականի / Վանաձոր / մանկավարժական ինստիտուտի ռեկտոր:
2008 թ. պարգևատրվել է «Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշանով:

Սերգեյ Նիկիտի Մերգելյանը ծնվել է 1928 թ. մայիսի 19-ին Սիմֆերոպոլ քաղաքում: 1940 թ. Մերգելյանի ընտանիքը տեղափոխվում է Հայաստան` Երևան: 1944 թ. ավարտելով Երևանի Ա. Մռավյանի անվան միջնակարգ դպրոցը` ընդունվում է Երևանի պետական համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետը: Շնորհիվ փայլուն հիշողության, լայն մտահորիզոնի, մեծ օժտվածության և տաղանդի` նա համալսարանի հնգամյա դասընթացն ավարտում է երեք ու կես տարում:
Մերգելյանը հափշտակված էր իրական փոփոխականի ֆունկցիաների տեսությամբ: ՀՍՍՀ ԳԱ մաթեմատիկայի և մեխանիկայի սեկտորի ղեկավարությունը / որտեղ Ս. Մերգելյանն աշխատում էր որպես լաբորանտ /, բարձր գնահատելով երիտասարդ մաթեմատիկոսի գիտելիքները, գործուղում են նրան Մոսկվա` ակադեմիկոս Ն. Լուզինի մոտ և Լենինգրադ / Սանկտ Պետերբուրգ /` ակադեմիկոս Վ.Ի. Սմիռնովի մոտ:
Մերգելյանին հայտնի էր, որ «Լավագույն մոտավորությունների հարցերը կոմպլեքս տիրույթում» համեմատաբար քիչ է ուսումնասիրված: Մինչ այդ սահմանափակվում էին համեմատաբար պարզ տիպի տիրույթներով: Մերգելյանը նպատակադրվում է պարզաբանել այդ հարցերը ամենաընդհանուր տիպի տիրույթների համար, և իր դիպլոմային աշխատանքում կատարում է առաջին քայլերն այդ ուղղությամբ: Ավարտելով համալսարանը` տասնիննամյա մաթեմատիկոսն ընդունվում է ասպիրանտուրա` դառնալով ակադեմիկոս Մ.Վ. Կելդիշի ասպիրանտը: Մերգելյանն ասպիրանտուրան ավարտում է մեկ տարում, իսկ ատենախոսությունը, որ ներկայացրել էր ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան ստանալու համար միանգամից արժանանում է շատ բարձր գնահատականի:
Սերգեյ Նիկիտի Մերգելյանը դառնում է ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների ամենաերիտասարդ դոկտորը: 1951 թ. նրան շնորհվում է պրոֆեսորի կոչում:
1956-1960 թթ. Ս. Մերգելյանը եղել է Երևանի Մաթեմատիկական մեքենաների գիտահետազոտական ինստիտուտի տնօրենը: Երիտասարդ գիտնականը և նորարարը, շնորհիվ գիտակազմակերպական արտակարգ ունակությունների, արձանագրում է հրաշալի առաջընթաց, լավագույն արդյունքներ և վստահություն ու անառարկելի հեղինակություն: Պատահական չէ, որ ցայսօր Մերգելյանի հիմնադրած գիտական հաստատությանը ժողովուրդը տվել է «Մերգելյան ինստիտուտ» ոչ պաշտոնական անվանումը: Ակադեմիկոս Մերգելյանի արդյունավետ և օգտակար գիտակազմակերպական գործունեության ապացույցն են 1961-1971 թթ. Մոսկվայի Վ.Ա. Ստեկլովի անվան մաթեմատիկայի ինստիտուտում ավագ գիտական աշխատողի, ՀՍՍՀ ԳԱ փոխնախագահի, ՀՍՍՀ Գիտությունների ակադեմիայի և Երևանի պետական համալսարանի միացյալ հաշվողական կենտրոնի տնօրենի, ՀՍՍՀ ԳԱ մաթեմատիկայի ինստիտուտի կոմպլեքս անալիզի բաժնի վարիչի պաշտոնական պարտականությունների` մասնագիտական բարձր մակարդակով և կազմակերպական արտակարգ հմտությամբ ու նորարարական մեթոդների տեղին և նպատակին իրագործումը: 1953 թ. երիտասարդ մաթեմատիկոսը ընտրվեց ԽՍՀՄ և ՀՍՍՀ Գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ, իսկ 1956 թ.` ՀՍՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս:
Երևանի պետական համալսարանի մաթեմատիկոս-պրոֆեսորի գիտամանկավարժական և կազմակերպչական տաղանդը դրսևորվեց 1982-1986 թթ. Կիրովականի / Վանաձոր / հեռակա մանկավարժական ինստիտուտի ռեկտորի պաշտոնում: Տեղին է հիշատակել նրա մասին խիստ բնութագրական հետևյալ խոսքը. « …Նա աշխարհ եկավ մաթեմատիկոս լինելու առաքելությամբ և դարձավ մեր հպարտությաւնը»:
Սերգեյ Մերգելյանը ԽՍՀՄ Պետական մրցանակի դափնեկրի կոչման է արժանացել, պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով, 2008 թ.` ծննդյան 80-ամյակի կապակցությամբ պարգևատրվել է «Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշանով:

Мергелян, Сергей Никитович.
О скорости приближения аналитических функций полиномами в замкнутых областях: Докл. / АН АрмССР. - 1947. - Т. 6, № 4. - С. 97-103.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О наилучшем приближении в комплексной области: Докл. / АН СССР. - 1948. - Т. 62, № 1. - С. 23-26.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О наилучшем приближении на замкнутых множествах: Докл. / АН СССР. - 1948. - Т. 62, № 2. - С. 163-166.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О наилучшем приближении в соприкасающихся областях: Докл. / АН СССР. - 1948. - Т. 62, № 6. - С. 981-983.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О некоторых квази - аналитических классах функции: Докл. / АН АрмССР. - 1948. - Т. 8, № 2. - С. 49-52.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Об интегрировании аналитических функций в областях комплексного переменного: Докл. / АН АрмССР. - 1949. - Т. 10, № 3. - С. 101-106.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Об интерполяции на множествах: Докл. / АН АрмССР. - 1949. - Т. 10, № 2. - С. 49-51.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Выдающееся открытие советских астрофизиков: [О В. А. Амбарцумяне]: Коммунист. - 1950. - 19 марта.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Об одном общем понятии сходимости последовательности функций: Сообщения ин-та математики и механики. - 1950. - Вып. 5. - С. 3-12.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Некоторые вопросы конструктивной теории функций: Труды ин-та математики им. В. А. Стеклова / АН СССР. - М. - 1951. - Т. 37. - С. 1-91.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О некоторых вопросах конструктивной теории функций: Труды ин-та математики им. В. А. Стеклова / АН СССР. - М. - 1951. - 150 с.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О некоторых основных вопросах теории наилучших приближений: Докл. / АН СССР. - 1951. - Т. 79, № 5. - С. 731-734.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О представлении функций рядами полиномов на замкнутых множествах: Докл. / АН СССР. - 1951. - Т. 78, № 3. - С. 405-408.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О теореме М. А. Лаврентьева: Докл. / АН СССР. - 1951. - Т. 77, № 4. - С. 565-568.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О равномерных приближениях на замкнутых множествах: Докл. / АН АрмССР. - 1951. - Т. 13, № 2. - С. 33-37.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Об одном интеграле, связанном с аналитическими функциями: Изв. / АН СССР. - 1951. - Т. 5, вып. 15. - С. 395-400.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Равномерные приближения функций комплексного переменного: Успехи математических наук. - 1952. - Т. 7, № 2. - С. 31-122.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О полноте системы аналитических функций: Успехи математических наук. - 1953. - Т. 8, № 4. - С. 3-63.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О скорости приближения функций многочленами на произвольных континуумах: Докл. / АН СССР. - 1953. - Т. 91, № 6. - С. 1271-1274.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О весовых приближениях многочленами: Докл. / АН СССР. - 1954. - Т. 97, № 4. - С. 597-600/.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О наилучших приближениях рациональными функциями: Докл. / АН СССР. - 1954. - Т. 99, № 5. - С. 673-675.
ДОП.ТОЧКИ ДОСТУПА:
Джрбашян М. М.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О полноте в одном классе нежордановых областей: Изв. / АН АрмССР. - 1954. - Т. 7, № 2. - С. 1-17.
ДОП.ТОЧКИ ДОСТУПА:
Тамадян А. П.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Несколько замечаний по поводу аппроксимационной задачи С. Н. Бернштейна: Докл. / АН АрмССР. - 1955. - Т. 20, № 4. - С. 113-119.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Несколько замечаний по поводу аппроксимационной задачи С. Н. Бернштейна: Докл. / АН АрмССР. - 1955. - Т. 20, № 4. - С. 113-119.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Общий метрический критерий полноты системы полиномов: Докл. / АН СССР. - 1955. - Т. 105, № 4. - С. 901-904.
----------------------------------------
Մերգելյան, Սերգեյ Նիկիտի.
Ականավոր մաթեմատիկոսը։ [Արտաշես Շահինյանի ծննդյան 50-ամյակի առթիվ]: Սովետ. Հայաստան/ - 1956. - 27 դեկտեմբերի:
ДОП.ТОЧКИ ДОСТУПА:
Համբարձումյան Վ.
Սաղաթելյան Վ.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Весовые приближения многочленами: Успехи математических наук. - 1956. - Т. 11, вып. 3. - С. 216.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Гармоническая аппроксимация и приближенное решение задачи Коши дляуравнения Лапласа: Успехи математических наук. - 1956. - Т. 11, вып. 5. - С. 3-26.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Гармоническая аппроксимация и приближенное решение задачи Коши для уравнения: Докл. / АН СССР. - 1956. - Т. 107, № 5. - С. 644-647.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Исследования по теории приближений функций комплексного переменного: Труды 3-го Всесоюзного математического съезда. - Т. 2. - Краткое содержание обзорных и секционных докладов. - М. - 1956. - С. 35.
ДОП.ТОЧКИ ДОСТУПА:
Шагинян, Арташес Липаритович
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Об аппроксимационной задаче С. Н. Бернштейна: Докл. / АН СССР. - 1956. - - Т. 109, № 1. - С. 25-28.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
[К 60-летию академика Михаила Алексеевича Лаврентьева]: Некоторые проблемы математики и механики. - Новосибирск. - 1961. - С. 135-139.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Об одном классе точечноразрывных функций: Докл. / АН АрмССР. - 1961. - Т. 32, № 4. - С. 183-187.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
[К 60-летию академика Михаила Алексеевича Лаврентьева]: Некоторые проблемы математики и механики. - Новосибирск. - 1961. - С. 135-139.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Об одном классе точечноразрывных функций: Докл. / АН АрмССР. - 1961. - Т. 32, № 4. - С. 183-187.
----------------------------------------
Մերգելյան, Սերգեյ Նիկիտի.
Գիտնականը, մանկավարժը, քաղաքացին։ [Ակադեմիկոս Ա. Լ. Շահինյանի ծննդյան 70-ամյակի առթիվ]: Սովետ. Հայաստան. - 1976. - 22 դեկտեմբերի:
ДОП.ТОЧКИ ДОСТУПА:
Սաղաթելյան Վ.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
Учёный педагог, гражданин: [К 80-летию со дня рождения А. Л. Шагиняна]: Коммунист. - 1986. - 19 декабря.
----------------------------------------
Мергелян, Сергей Никитович.
О последовательностях полиномов, сходящихся на множествах типа Fσ: Докл. / АН АрмССР. - 1988. - Т. 86, № 2. - С. 54-57.
ДОП.ТОЧКИ ДОСТУПА:
Даниелян А. А.
----------------------------------------

Արզումանյան, Աշոտ Մարտիրոսի.
Ճանապարհ դեպի գիտություն : [Վիպակ]: Երևան: Հայպետհրատ - 1956. - 148 էջ:
----------------------------------------
Արզումանյան, Աշոտ Մարտիրոսի.
Հրաշալի էստաֆետը : [Պատմվածք մաթեմատիկոս Ս. Մերգելյանի մասին]: Երևան: Հայաստան. - 1971. - 204 էջ:
----------------------------------------
Իսկանդարյան, Գոհար.
ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ Սոս Աղայանը իր մեծ ուսուցչի՝ Սերգեյ Մերգելյանի մասին:
----------------------------------------
Մերգելյան Սերգեյ Նիկիտի: Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիայի անձնակազմը. - Եր.: Գիտություն. - 2003. - էջ 87:
----------------------------------------
Մերգելյան Սերգեյ Նիկիտի: Հայկական համառոտ հանրագիտարան. - Եր. - 1999. - Հ. 3. - էջ 689-690:
----------------------------------------
Մերգելյան Սերգեյ Նիկիտի: Հայկական սովետական հանրագիտարան. - Եր. - 1981. - Հ. 7. - էջ 490-491:
----------------------------------------
Մերգելյան Սերգեյ Նիկիտի: Ով ով է. հայեր: Կենսագրական հանրագիտարան. - Եր. - 2005. - Հ. 2. - էջ 101-102:
----------------------------------------
Նա աշխարհ եկավ մաթեմատիկոս լինելու առաքելությամբ։ [Ակադեմիկոս Սերգեյ Նիկիտի Մերգելյանի ծննդյան 80-ամյակի առթիվ]: Գիտության աշխարհում. - 2009. - № 3. - էջ 36-40:
----------------------------------------
Շահինյան, Արտաշես Լիպարիտի.
Սերգեյ Մերգելյանը ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր: Սովետ. Հայաստան. - 1949. - № 5. - էջ 35-36:
----------------------------------------
Շահինյան, Արտաշես Լիպարիտի.
Սերգեյ Մերգելյան։ [ՍՍՌՄ ԳԱ թղթակից անդամ ընտրվելու առթիվ]: Սովետ. Հայաստան. - 1953. - 12 նոյեմբերի:
----------------------------------------
Куликовская, Г.
Он родился стать математиком: [Об академике С. Н. Мергеляне]: Огонёк. - 1954. – март.
----------------------------------------
Мергелян Сергей Никитович: Большая советская энциклопедия. - М. - 1974. - Т. 16. - С. 243.
----------------------------------------
Мергелян Сергей Никитович: Краткая российская энциклопедия. - М. - 2004. - Т. 2. - С. 493.
----------------------------------------
Мергелян Сергей Никитович: Национальная академия наук Республики Армении. Персональный состав. - Ер. - 2003. - С. 85.
----------------------------------------
Минасян, М.
Сергей Мергелян-наш гордость в математике: Голос Армении. - 2008. - 5 апреля.
----------------------------------------
Шагинян, Арташес Липаритович.
Талантливый советский математик: [С. Н. Мергелян]: Коммунист. - 1952. - 20 марта.
----------------------------------------