 | Ջահուկյան Գևորգ Բեգլարի (1920-2005) |
 |
|
«Գևորգ Ջահուկյանն այն հազվագյուտ մտավորականներից է, որ իր բնատուր տաղանդի, սկզբունքայնության, անաչառության շնորհիվ գիտական բեղմնավոր աշխատանքը հաջողությամբ զուգակցում է մանկավարժական, վարչական և հասարակական գործունեության հետ։ Օգտագործելով դասական լեզվաբանության և ժամանակակից լեզվի գիտական նվաճումները՝ տարիների ընթացքում նա ստեղծել է իր՝ ջահուկյանական դպրոցը՝ լեզվաբանական իր համընդհանուր կաղապարը փայլուն կերպով ներդնելով իր մեծարժեք աշխատություններում»:
Ա. Սուքիասյան
Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյանը ծնվել է 1920 թ.ապրիլի 1-ին Կալինինոյի շրջանի Շահնազար (այժմ՝ Տաշիրի շրջանի Մեծավան) գյուղում։ Վախճանվել է 2005 թ. հուլիսի 6-ին Երևանում։:
1937 թ. ավարտել է Երևանի Շահումյանի անվան միջնակարգ դպրոցը։
1941 թ. ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը։
1942-1943 թթ. ծառայել է Խորհրդային բանակում։
1945- 2005 թթ. դասավանդել է Երևանի պետական համալսարանում (1945-1949 թթ. բանասիրական ֆակուլտետի ավագ դասախոս,1948-1957 թթ. օտար լեզուների ամբիոնի վարիչ, 1957-1970 թթ. ռոմանագերմանական բանասիրության ամբիոնի վարիչ, 1970-2005 թթ. ընդհանուր լեզվաբանության ամբիոնի պրոֆեսոր)։
1947 թ. շնորհվել է բանասիրական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան։
1949-1950 թթ. ՀՍՍՀ ԳԱ Հ.Աճառյանի անվան Լեզվի ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող։
1949 թ. ստացել է դոցենտի գիտական կոչում։
1955 թ. շնորհվել է բանասիրական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան։
1958 թ. ստացել է պրոֆեսորի գիտական կոչում։
1959-1962 թթ. ՀՍՍՀ ԳԱ Հ.Աճառյանի անվան Լեզվի ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող։
1962-2005 թթ. Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի տնօրեն։
1965 թ. շնորհվել է Հայաստանի Հանրապետության գիտության վաստակավոր գործչի կոչում։
1968 թ. ընտրվել է Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ։
1970 թ. պարգևատրվել է « Աշխատանքային արիության համար» մեդալով։
- Պարգևատրվել է Մխիթարյան միաբանության հոբելյանական արծաթե մեդալով։
1974 թ. ընտրվել է Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս։
- Ընտրվել է Եվրոպայի լեզվաբանական ընկերության անդամ։
1974-2005 թթ. Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիայի փիլիսոփայության և բանասիրության բաժանմունքի ակադեմիկոս քարտուղարի տեղակալ։
1976 թ. պարգևատրվել է «Պատվո նշան» շքանշանով։
1979 թ. գիտական գործուղում Իտալիա, ԱՄՆ։
1980 թ. ընտրվել է ԱՄՆ-ի լեզվաբանական ընկերության անդամ։
- Պարգևատրվել է Հայաստանի Գերագույն խորհրդի նախագահության պատվոգրով։
- Պարգևատրվել է Մաշտոցի անվան Մատենադարանի «Մեսրոպ Մաշտոց» հուշամեդալով։
1980-2005 թթ. «Հայ լեզվաբանության տարեգիր» (Annual of Armenian linguistics (USA) պարբերական հանդեսի խմբագրական կոլեգիայի անդամ։
1981 թ. պարգևատրվել է Հայաստանի ԳԱ «Վաստակագրով»։
1985 թ. պարգևատրվել է ՍՍՀՄ Ժողովրդական տնտեսության նվաճումների ցուցահանդեսի արծաթե մեդալով։
1986 թ. պարգևատրվել է Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշանով։
1987 թ. արժանացել է Հայկական ՍՍՀ պետական մրցանակի «Հայոց լեզվի պատմություն. նախագրային ժամանակաշրջան» մենագրության համար։
1988-1993 թթ. «Вопросы языкознания» հանդեսի խմբագրական խորհրդի անդամ։
1990 թ. պարգևատրվել է Երևանի պետական համալսարանի մեդալով՝ գիտական ուսումնասիրության բնագավառում ձեռք բերած նվաճումների համար։
- Ստացել է Հայաստանի ԳԱ «Մեծարման գիր»։
1990-2005 թթ. «Studia indogermanica» հանդեսի գիտական խորհրդատու։
1994 թ. շնորհվել է Համազգային հայ կրթական և մշակութային միության մրցանակ՝ «Հայոց լեզվի տեսության և պատմության հիմնահարցերը» աշխատության համար։
1995 թ. Արժանացել է ՀՀ գիտության ազգային մրցանակի։
Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս, գիտության վաստակավոր գործիչ, Հայաստանի Հանրապետության պետական մրցանակի դափնեկիր, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյանը ծնվել է 1920թ. ապրիլի 1-ին Կալինինոյի շրջանի Շահնազար (ներկայումս՝ Տաշիրի շրջանի Մեծավան) գյուղում։ 1937թ. ավարտել է Երևանի Շահումյանի անվան միջնակարգ դպրոցը, իսկ 1941թ՝ Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը։ Բանակում ծառայելուց և մոտ մեկ տարի Հրազդանի միջնակարգ դպրոցում ուսուցիչ աշխատելուց հետո Գ. Ջահուկյանը 1944թ. տեղափոխվում է Երևան՝ ուսումնառությունը համալսարանի ասպիրանտուրայում շարունակելու համար։ Նրա գիտական ղեկավարն է դառնում մեծ հայագետ Հ. Աճառյանը։ 1947թ. Գ. Ջահուկյանը հաջողությամբ պաշտպանում է «Քերականական և ուղղագրական աշխատությունները հին և միջնադարյան Հայաստանում» ատենախոսությունը և ստանում բանասիրական գիտությունների թեկնածուի աստիճան։ «18-19-րդ դդ.հայ լեզվաբանական միտքը և աշխարհա-բարի
հարցերը» ատենախոսության համար 1955թ. նրան շնորհվում է բանասիրական գիտությունների դոկտորի աստիճան։ 1949թ. ստանում է դոցենտի, իսկ 1958թ.՝ պրոֆեսորի կոչում։
Գ. Ջահուկյանի դասախոսական աշխատանքն սկսվել է 1945թվականից, Երևանի պետական համալսարանում, և շարունակվել մինչև կյանքի վերջ։ Այդ ժամանակամիջոցում նա դասավանդել է ժամանակակից հայոց լեզու, գրաբար, լատիներեն, լեզվաբանության պատմություն, համեմատական քերականություն, ընդհանուր լեզվաբանություն և այլ առարկաներ։ 1948-1956թթ. Ջահուկյանը ղեկավարել է Երևանի համալսարանի օտար լեզուների, իսկ 1957-1970թթ.՝ ռոմանագերմանական բանասիրության ամբիոնը։
Նշանավոր լեզվաբանի գիտական գործունեության նոր և կարևոր փուլը սկսվում է 1962թ., երբ նա նշանակվում է Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայի Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի տնօրեն։ Այստեղ է, որ նա իր գիտելիքները, փորձը և գիտության կազմակերպչի ձիրքը ի սպաս է դնում լեզվաբանության տարբեր բնագավառների հետագա զարգացմանը։ Գ. Ջահուկյանի ղեկավարությամբ մշակվում են ինստիտուտի գիտահետազոտական աշխատանքների հիմնական ուղղությունները, կենտրոնացվում են ուժերը կարևորագույն հայագիտական և ընդհանուր լեզվաբանական թեմաների վրա, պատրաստվում են բարձրորակ գիտական կադրեր։
Գիտական և մանկավարժական աշխատանքը Գ. Ջահուկյանը զուգակցել է հասարակական ակտիվ գործունեության հետ։ Երկար տարիներ նա անփոփոխ գլխավորել է լեզվի ինստիտուտին կից̀ գիտական աստիճաններ շնորհող խորհուրդը, կատարել է Հայաստանի Հանրապետության Նախարարների խորհրդին առընթեր տերմինաբանական կոմիտեի փոխնախագահի պարտականությունները, գործուն մասնակցություն է ունեցել բարձրագույն կրթության և լուսավորության նախարարությունների մեթոդական խորհուրդների աշխատանքներին, դասախոսություններով, հանդիպումներով և զրույցներով մեծ նպաստ բերել դասախոսների և ուսանողների մասնագիտական մակարդակի բարձրացմանը։
Գ. Ջահուկյանի գիտական և մանկավարժական բեղմնավոր գործունեությունն ստանում է իր արժանի գնահատականը. 1956թ. նրան շնորհվում է գիտության վաստակավոր գործչի կոչում, 1968թ. ընտրվում է Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից-անդամ, իսկ 1974թ.՝ ակադեմիկոս։ Նա արժանացել է կառավարական մի շարք պարգևների և շքանշանների։
Գ. Ջահուկյանն այն բացառիկ հետազոտողներից է, որոնց հետաքրքրությունների շրջանակն արտակարգ լայն է ու բազմազան։ Գրեթե չկա հայերենագիտության մի բնագավառ, որտեղ նա ասած չլինի իր ծանրակշիռ ու վճռական խոսքը։ Նա հայերենի համեմատական քերականության ամենաճանաչված մասնագետն է։ Այս բնագավառում նրա առաջին աշխատությունն է «Հին հայերենի հոլովման սիստեմը և նրա ծագումը» (1959թ.) մենագրությունը, որը նվիրված է հայոց լեզվի պատմահամեմատական քերականության կարևոր հատվածներից մեկի քննությանը։ Ուրվագծելով հնդեվրոպական հոլովման համակարգը և դիտարկելով նրա հետագա զարգացումը հին հայերենում, Ջահուկյանը առանձնացնում է հին հայերենի հոլովման բոլոր հնարավոր տիպերը ըստ հիմքակազմական և ձևակազմական առանձնահատկությունների, նշում բոլոր բացառություններն ու շեղումները.նրան հաջողվել է սահմանել հոլովման տարբեր տիպերին բառերի պատկանելության օրինաչափությունները, մի խնդիր, որ Ա.Մեյեի, Հ. Աճառյանի կողմից համարվել է անլուծելի։
Այնուհետև մի շարք հոդվածներում ու մենագրություններում Գ. Ջահուկյանը արծարծում է հայերենի համեմատական ուսումնասիրության և հնդեվրոպաբանության բազմաթիվ հարցեր։ Նա առաջինն է քննել հնդեվրոպական, խուռա-ուրարտական և կովկասյան լեզուների փոխհարաբերությունը՝ բացահայտելով հնդեվրոպական –խուռա-ուրարտական զուգաբանություններ, որոնք վկայում են այդ լեզվաընտանիքների միջև գոյություն ունեցած հեռավոր ցեղակցության մասին։ Դեռ ավելին. նա առաջ է քաշել խուռա-ուրարտական լեզվաընտանիքի երրորդ անդամի ̀ էնտեոկիպրերենի գոյության վարկածը։
Տեղանունների և անձնանունների համեմատական ուսումնասիրության հիման վրա հեղինակը հաստատում է հայասերենի հնդեվրոպական-հին անատոլիական բնույթը, որոշում է նրա դիրքը հնդեվրոպական լեզուների շարքում։ Առանձնապես հետաքրքրական է Գ. Ջահուկյանի վարկածը հայասերենի՝ որպես հայերենի երկրորդ
հնդեվրոպական շերտի մասին։ Նրան այդ կարծիքին է հանգեցրել հայերենում զգալի թվով հնդեվրոպական ծագման բառերի առկայությունը, որոնց հնչյունաբանական կազմում նկատելի են շեղումներ հնչյունական հայտնի օրինաչափություններից։ «Очерки по истории дописьменного периода армянского языка» (1967) աշխատության մեջ, գիտական շրջանառության մեջ եղած նյութի քննական ուսումնասիրության և համակարգման հիման վրա հեղինակն առանձնացնում է օրինաչափ երևույթներից եղած շեղումները և փորձում բացահայտել այդ շեղումների բնույթն ու պատճառները։ Նրանց համեմատական քննությունը հեղինակին հանգեցնում է այն
եզրակացության, որ հայերենում առկա է ինչպես հնդեվրոպական, այնպես էլ խուռա-ուրարտական զգալի ենթաշերտ։ Այս գրքում Գ. Ջահուկյանը սահմանում է հետնալեզվայինների քմայնացման և բաղաձայն հնչյունների կապակցությունների փոփոխության որոշ օրինաչափություններ, առաջարկում է նոր ստուգաբանություններ, քննում է հայերենի հնդեվրոպական հնաբանությունները, նախահնդեվրոպական կոկորդայինների արտացոլումը և այլ հարցեր։ Ուշադրություն է դարձվում նաև հարաբերական և բացարձակ ժամանակագրությանը և հայերենի նախագրային շրջանի պատմության շրջանաբաժանմանը։ Գ. Ջահուկյանի մի շարք աշխատություններ նվիրված են հայերենի տարածքային փոխհարաբերությանը Բալկանյան թերակղզու և Փոքր Ասիայի հնդեվրոպական հին լեզուների հետ։
Հայերենի տարածքային դիրքի ճշգրտմանը զուգընթաց Գ. Ջահուկյանը հանգամանալից քննության է ենթարկում հայերենի փոխառնչությունները Առաջավոր Ասիայի հնդեվրոպական և ոչ հնդեվրոպական լեզուների հետ՝ հստակ տարբերակելով այդ լեզուների միջև եղած ծագումնաբանական ընդհանրությունները փոխառություններից և այլ կարգի ազդեցություններից, առաջինը ուշադրություն է դարձնում հայերենից ուրարտերենին, խեթա-լուվական և այլ հնագույն լեզուներին անցած փոխառություններին, ուսումնասիրում է հայերենի անհայտ ծագման բառապաշարը։
Հայերենի համեմատական քերականության բնագավառում հեղինակի երկարամյա հետազոտությունների արդյունքներն ամփոփված են նրա «Сравнительная грамматика армянского языка» ծավալուն մենագրության մեջ, որտեղ նա տալիս է հայերենի համեմատական ուսումնասիրության հարցի պատմությունը, քննարկում է լեզվական նյութի վերականգման և նրա տեղաբաշխման հարցերը, բնութագրում հայերենի տարածքային դիրքը և մանրամասն ու խորությամբ ներկայացնում հայերենի համեմատական հնչյունաբանության և ձևաբանության փաստերը։
Կարևոր է նշել, որ նա հայերենի բաղաձայնական տեղաշարժի, քմայնացման և շփականների փոփոխության գործընթացների հետ միասին որպես ինքնուրույն գործընթաց առանձնացնում է բաղաձայնախմբերի փոփոխությունը՝ սահմանելով սրանց մեջ ուժի և լարման աճման օրենքը։
Բացի հայերենի պատմահամեմատական նկարագրությունից Գ. Ջահուկյանն զբաղվել է նաև հնդեվրոպաբանության համար ընդհանուր հետաքրքրություն ներկայացնող այնպիսի հարցերով, ինչպիսիք են՝ հնդեվրոպական նախալեզվի վերականգնումը, նրա բարբառային մասնատվածությունը, հնդեվրոպական հիմք լեզվի մեջ ժամանակագրական տարբեր շերտերի առանձնացումը, հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի հեռավոր ցեղակցությունը, նոստրատիկ լեզվաբանությունը։ Առանձնապես արժեքավոր է Գ. Ջահուկյանի վարկածը հնդեվրոպական նախալեզվի տարբերակայնության (վարիանտիվության) մասին, ըստ որի հնդեվրոպական նախալեզուն չի կարելի վերականգնել որպես միակ միասնական ստանդարտ լեզու, այլ մասնակի զուգաբանություններով բնորոշվող տարածական, այլև հասարակական ու ոճական տարբերակների ամբողջություն։ Այդ կապակցությամբ նա առաջարկում է հնդեվրոպական բաղաձայնական համակարգի տարբերակային կաղապարը, առաջ քաշում միջխմբային մասնակի զուգաբանությունների գաղափարը։
Համեմատական լեզվաբանության առանձին խնդիրներից գիտնականի ուշադրությունն են գրավել կիմերների և կիմերերենի պրոբլեմը, էտեոկիպրերենի վերծանությունը, այսպես կոչված, ձայնածերպայինների տեսությունը և բազմաթիվ այլ հարցեր։ Փաստերի համակողմանի քննությամբ նա ժխտում է Գ. Շրամի վարկածն այն մասին, թե կիմերները հայերի նախնիններն են։ Գ. Ջահուկյանն առաջ է քաշել էտեոկիպրերեն (մ.թ.ա. VIII-II դդ. վանկագիր արձանագրությունների լեզուն Կիպրոսում) խուռա-ուրարտական լեզվաընտանիքին պատկանելու վարկածը։
Հայերենի պատմահամեմատական քերականությունը սերտորեն առնչվում է լեզվի նախագրային ժամանակաշրջանի պատմությանը։ Այն խոր ու բազմակողմանի քննությամբ ներկայացված է Գ. Ջահուկյանի «Հայոց լեզվի պատմություն. նախագրային ժամանակաշրջան» հիմնարար աշխատությամբ, որի համար հեղինակն արժանացել է Հայաստանի Հանրապետության պետական մրցանակի։
Աշխատության առաջին մասում տրվում է հնդեվրոպական նախալեզվի, հնդեվրոպացիների կյանքի և մշակույթի ընդհանուր բնութագիրը, վերականգնվում են հայերենի հնդեվրոպական բաղադրիչները, որոշվում է հայերենի դիրքը հնդեվրոպական բարբառների մեջ։ Երկրորդ մասը նվիրված է հնդեվրոպական միասնությունից անջատվելուց հետո հայերենի անկախ գոյության վաղնջական պատկերին։ Երրորդ մասում տրվում է հայերենի հնագույն շրջանի պատմությունը,հայերենի հնագույն շրջանի պատմությունը, ուրվագծվում է V դ. լեզվավիճակի ձևավորումը։ Հատուկ ուշադրություն է դարձված նախագրային հայերենի զարգացմանը ողջ ընթացքում այլ լեզուների հետ ունեցած նրա փոխառնչությունների հարցերին։
Հայոց լեզվի գրավոր ժամանակաշրջանի պատմական զարգացման ընթացքի համառոտ շարադրանքը և նրա պատմության շրջանաբաժանումը տրված են Գ. Ջահուկյանի «Հայոց լեզվի զարգացումն ու կառուցվածքը» (1969) աշխատության առաջին մասում։Գտնելով, որ հայոց լեզվի իրական պատմությունը պետք է ընդգրկի հայերենի բոլոր տարատեսակների պատմությունը, ինչպես նաև շրջանաբաժանման ժամանակ հաշվի առնելով լեզվի համակարգի, նրա գործառության ոլորտների, զարգացման միտումների ուղղվածությունը և գրական մշակման ընթացքում կրած փոփոխությունները, Գ. Ջահուկյանն առանձնացնում է գրավոր հայերենի զարգացման երեք շրջան՝ դրանք պայմանականորեն անվանելով «հին» և «նոր», իսկ այդ շրջանների լեզվավիճակները՝ «հին հայերեն», «միջին հայերեն», «նոր հայերեն»։ Այդ անվանումներն արտացոլում են լեզվի հաջորդական անընդմեջ պատմական զարգացման ուղին։ Միաժամանակ ճշգրտվում են լեզվի տարբերակային ձևերն անվանող տերմինները. այսպես՝ «գրաբար» տերմինով Գ. Ջահուկյանը նշանակում է հին հայերենի գրական տարբերակը, իսկ «աշխարհաբար» տերմինով անվանում է հայերենի զարգացման նոր շրջանն ամբողջությամբ վերցրած՝ իր բոլոր տարբերակներով հանդերձ։ Գ. Ջահուկյանի առաջարկած շրջանաբաժանումը ներկայումս ընդունված է գրեթե բոլոր հայագետների կողմից և հայերենի պատմական քննության հիմքն է կազմում։
Գ. Ջահուկյանը մեծ ներդրում ունի նաև հայ բարբառագիտության բնագավառում։ Գտնելով, որ «հայ բարբառների պատմությունը հայոց լեզվի պատմության անքակտելի մասն է կազմում», նա իր «К вопросу о происхождения консонатизма армянских диалектов» ( ВЯ, 1960, հոդվածում առանձնացնում է հին հայերենի (V-XII դդ.), միջին հայերենի (XII-XVI դդ.) և նոր հայերենի (XVII-XXդդ.) բարբառներ, միաժամանակ նշելով, որ դրանք միմյանց անմիջական հետևողական շարունակությունը չեն կազմում, այլ ամեն մի շրջանում հանդես են բերել փոխհարաբերության տարբերություններ։ Այնուհետև հեղինակը հավաստում է այն կարծիքը, որ հին հայերենի շրջանի նախնական փուլում բարբառային տարբերակումը ավելի թույլ էր արտահայտված, քան հետագա շրջանում։
Զբաղվելով հայ բարբառների դասակարգման հարցով, Գ. Ջահուկյանը նախապես առաջարկում է, այսպես կոչված, պատմաձևաբանական դասակարգումը, որը հաշվի է առնում բարբառների ձևաբանական դասակարգման համար հիմք ծառայող հատկանիշների ծագումը (նախնական ձևը)։ Առանձնացնելով երկու ձևաբանական – տիպաբանական խումբ՝ Գ. Ջահուկյանը նշում է, որ դրանք պատմականորեն համընկնում են արևմտյան և արևելյան բարբառախմբերին, որոնք առանձնացվում են ավանդական պատմատարածական սկզբունքով։
1972թ. լույս տեսավ Գ. Ջահուկյանի «Հայ բարբառագիտության ներածություն»
աշխատությունը, որը մի կողմից հանրագումարի էր բերում հայ բարբառագիտության նվաճումները, մյուս կողմից նշում էր նրա հետագա զարգացման ուղիները։ Այս մենագության մեջ հեղինակը քննում է ինչպես համաժամանակյա, այնպես էլ պատմական բարբառագիտության հարցերը։ Համաժամանակյա բարբառագիտության բնագավառում հեղինակի հիմնական խնդիրն է ժամանակակից հայ բարբառների դասակարգումը հատկանիշների մի ամբողջ խմբի հիման վրա՝ ի տարբերություն նախորդ դասակարգումների, որոնք հաշվի էին առնում միայն մեկ՝ ձևաբանական կամ հնչյունական հատկանիշ։ Որպես դասակարգման հիմք Գ. Ջահուկյանն ընտրում է 100 հատկանիշ (զուգաբանություն), որոնք համամասնորեն արտացոլում են լեզվական համակարգի տարբեր կողմերը։ Այդ հատկանիշները տեղայնացված են ըստ պատմական Հայաստանի և հայկական գաղթօջախների 120 բարբառախոս վայրերի։ Այսպիսով, հեղինակը փաստորեն հիմք է դնում լեզվաբանական մի նոր գիտակարգի՝ վիճակագրական բարբառագիտության՝ հայերենի յուրաքանչյուր տարածական տարբերակի տեղի որոշման համար տալով քանակական չափանիշներ, ընդ որում ոչ միայն նշված 120 խոսվածքների, այլև հետագայում հայտնաբերվելիք բոլոր հնարավոր միավորների համար։
Պատմական բարբառագիտության պրոբլեմների մեջ, որոնք քննվում են աշխատության երկրորդ մասում, ամենակարևորն են V դարում բարբառային իրավիճակի, հայերենի զարգացման տարբեր շրջաններում գրական լեզվի և բարբառների, գրաբարում բարբառային հնագույն տարբերակների հետքերի և ժամանակակից բարբառներում հնչյունական, քերականական և բառային հնաբանությունների հայտնաբերման հարցերը։ Ուշադրության արժանի է հայ բարբառների նյութի նկատմամբ լեզվաժամանակագրական մեթոդի կիրառման փորձը՝ հայերենի բարբառային մասնատման ժամանակը պարզելու նպատակով։
Հայոց լեզվի ծագման ու ձևավորման, նրա քերականական կառուցվածքի, գործառության և զարգացման բազմակողմանի հետազոտումից բացի, Գ. Ջահուկյանին հետաքրքրել են նաև անցյալի գիտական ժառանգության, հայ լեզվաբանական մտքի զարգացման ուղիների ուսումնասիրության հարցերը։ Քերականական ուսմունքների պատմությանն են նվիրված նրա երկու մենագրությունները՝ «Քերականական և ուղղագրական աշխատությունները հին և միջնադարյան Հայաստանում» (1954) և «Գրաբարի քերականության պատմություն» (1974), ինչպես նաև նրա «Հայ լեզվաբանական միտքը և աշխարհաբարի հարցերը XIII-XIXդդ.» դոկտորական ատենախոսությունը։ Նշված մենագրություններից առաջինում հեղինակը քննում է հայ քերականագիտական մտքի սկզբնավորման ու զարգացման առանձին շրջանների հետ կապված հարցերը, ընդ որում նախապես տրվում էին հին հունական քերականագիտության պատմական զարգացման համառոտ ակնարկ և բացահայտվում է նրա նշանակությունը հայ լեզվաբանական մտքի ձևավորման և քերականության վաղ շրջանի պատմության համար։ Այնուհետև, գրաբարի քերականությանն ու ուղղագրությանը նվիրված միջնադարյան ձեռագիր աշխատությունների ուսումնասիրության հիման վրա, դիտարկվում է քերականագիտական ուսմունքների զարգացումը V-XVդդ. ընթացքում։ Առանձին ուշադրություն է դարձված քերականների կողմից հին հայերենի համակարգի առանձնահատկությունների բացահայտմանը, հունական, ավելի ուշ՝ լատինական քերականության ազդեցության հետագա հաղթահարմանը։ Երկրորդ մենագրությունում ներկայացված է հայ քերականագիտության զարգացումը նոր ժամանակներում։ Հեղինակն առանձնացնում է լատինատիպ և ինքնուրույն քերականությունների շրջաններ, դասակարգելով յուրաքանչյուր շրջանի աշխատություններն ըստ առանձին տիպերի և ուղղությունների։ Քերականական աշխատությունները քննվում են տեսական հարցերի ուսումնասիրության և գրաբարի քերականական համակարգի՝ նախկինում չնկատված առանձնահատկությունների բացահայտման մեջ յուրաքանչյուր հեղինակի բերած նորության տեսակետից։ Նոր շրջանի լեզվաբանական գրականության մեջ աշխարհաբարի հարցերի արտացոլմանը նվիրված աշխատությունում Գ. Ջահուկյանը հատկապես անդրադառնում է գրաբարի քերականական համակարգի ազդեցությունից զերծ աշխարհաբարի նկարագրության ստեղծման, նոր գրական հայերենի առանձնահատկությունների բացահայտման, նրա նորմավորման սկզբունքների մշակման և հետագա զարգացման ուղիների որոնման խնդիրներին։ Այստեղ հատկապես կարևոր պետք է համարել հեղինակի կողմից, այսպես կոչված, «գրապայքարի» փուլերի առանձնացումն ու բնութագրումը։ Հասարակական այդ շարժումը բաժանելով երկու փուլի՝ Գ. Ջահուկյանը գտնում է, որ առաջին փուլում պայքարի նպատակն էր նոր հայերենի՝ գրական լեզվի կարգավիճակի հաստատումը, իսկ երկրորդ փուլում՝ լեզվի զարգացման ու նորմավորման ուղիների ճշտումը։
Գ. Ջահուկյանի գիտական ստեղծագործության մեջ հատուկ տեղ են գրավում արդի հայերենի կառուցվածքի նկարագրության հարցերը։ «Հայոց լեզվի զարգացումն ու կառուցվածքը» (1969) և «Ժամանակակից հայերենի տեսության հիմունքներ» (1974) մենագրություններում առաջ է քաշվում լեզվաբանական նկարագրության նոր եղանակ, որը հեղինակն անվանում է բովանդակության և արտահայտության պլանների հարաբերակցված քննության սկզբունք։ Ընդսմին նա նշում է լեզվի քերականական կառուցվածքի բացահայտման երկու հնարավոր ուղի՝ արտահայտության պլանից դեպի բովանդակային կողմը և, ընդհակառակը՝ անվանելով դրանք քերեկանության կառուցման «արտահարաբերական» և «ներհարաբերական» եղանակներ։
Նշված աշխատություններում հեղինակը կիրառում է «արտահարաբերական» մոտեցումը, քանի որ բովանդակաության տարրերի բացահայտման ընդհանրական բանալու (համընդհանուր տեսության) բացակայության պայմաններում ներհարաբերական (իմաստահարաբերական) մոտեցումը կարող է հանգեցնել նկարագրության տրամաբանականացմանը կամ հոգեբանականացմանը (լոգիցիզմին և պսիխոլոգիզմին)։ Սակայն դա չի նշանակում, որ հեղինակն անտեսում է բովանդակային կողմը։ Բովանդակության պլանի համակարգությունը նա քննում է արտահայտության պլանի համակարգայնության հետ հարաբերակցված։ Անցումը բովանդակության պլանին իրականացվում է արտահայտության պլանի տարրերի բաշխման և փոխակերպման կանոնների սահմանմամբ։ Նշված մենագրություններից առաջինում հեղինակը հիմնականում քննում է ժամանակակից հայերենի հոլովման և խոնարհման համակարգերը, իսկ երկրորդը նվիրված է լեզվական կառուցվածքի ամբողջական նկարագրությանը։ Այստեղ, ձևաբանությունից բացի, ներկայացված են հնչյունաբանությունը, գրաբանությունն ու շարժաբանությունը (որոնք միավորված են արտահայտաբանական ուսմունքի մեջ), ինչպես նաև շարահյուսությունը։ Ձևաբանությունը Գ. Ջահուկյանը սահմանում է որպես ուսմունք ոչ միայն ձևերի, ինչպես անում էր Մ. Աբեղյանը, այլև «այդ ձևերի անփոփոխակային իմաստների» մասին։ Շարահյուսությունը սահմանվում է որպես բառակապակցությունների, նախադասությունների և նախադասությունների կապակցությունների ուսմունք։ Ձևաբանության բաժնում հեղինակն անդրադառնում է նաև ըստ խոսքի մասերի բառերի դասակարգման, բառի ձևաբանական կառուցվածքի և հիմքակազմության հարցերին։ Հետաքրքիր է նշել, որ Գ. Ջահուկյանը, հայագիտության մեջ առաջին անգամ, առանձնացնում է դասի և առկայացման անվանական և տիպարի բայական կարգերը։ Շարահյուսության բաժնում, անվանական և բայական քերականական կարգերի ծավալման հետ կապված քննության են ենթարկվում անվանական և բայական բառակապակցությունների, նախադասությունների և վերջիններիս կապակցությունների կառուցվածքային կաղապարները։ Նախադասությունը համարվում է բայական կարգերի ծավալման վերջնական արդյունքը՝ ստորոգման հետ զուգորդված։ Բառակապակցությունների և նախադասությունների կառուցվածքային կաղապարների փոփոխությունները, ինչպես նաև խոսքի մասերի փոխանցումը քննվում են առանձին, որպես փոխկաղապարման առարկա։ Նշված մենագրության մեջ Գ. Ջահուկյանը տալիս է ժամանակակից հայերենի քերականական կառուցվածքի մի շարք փաստերի նոր մեկնաբանումներ, վերանայում է խոսքի մասերի համակարգը, հոլովների թիվն ու իմաստային առանձնահատկությունները, կատարում է հոլովման տիպերի նոր դասակարգում, նորովի է լուսաբանում բայի դիմավոր և անդեմ ձևերը և այլն։ Գրված լինելով ավանդական քերականության նվաճումների և ժամանակակից լեզվաբանության քննադատական օգտագործման հիման վրա՝ այս մենագրությունն արժեքավոր է ոչ միայն հայ քերականագիտության առաջ նոր հեռանկարներ բացելու առումով, այլև կարևոր նշանակություն ունի ընդհանուր լեզվաբանական տեսակետից՝ որպես ընդհանրական լեզվաբանական կաղապարի կիրառման փորձ (հմմտ. «Լեզվի համընդհանուր տեսություն» գիրքը 1999թ. ռուսերեն և 2003թ.անգլերեն)։
«Ժամանակակից հայերենի իմաստաբանություն և բառակազմություն» մենագրությունը նույնպես ունի ինչպես հայագիտական,այնպես էլ ընդհանուր լեզվաբանական նշանակություն։ Այս աշխատության մեջ հեղինակը նորովի է ներկայացնում իր մշակած համընդհանուր լեզվաբանական տեսությունը, որ կազմված է ընդհանրական լեզվական կաղապարից և ընդհանրական տիպաբանությունից։ Կաղապարը կառուցված է ընդհանրականության, ամբողջականության (ինտեգրալության), միասնության (մոնիզմի), սուբստանցիոնալության և տնտեսման (քանակական ճշգրիտ արտահայտությամբ) սկզբունքների վրա։ Ընդհանրական տիպաբանությունը կառուցված է մակարդակային և ենթամակարդակային միավորների առանձնացման, նրանց ընդհանուր կառուցվածքային կաղապարների որոշման և փոխակերպման (փոխկաղապարման) միջոցով։ Վերջնական տեսքով ընդհանրական կաղապարը ներկայանում է որպես սկզբնական համակարգված հասկացությունների (կարգերի ) մի ամբողջություն (8գոյորոշ և 8 առգոյորոշ կարգեր, յուրաքանչյուրը 6-ական եզրով), որը հնարավորություն է տալիս միասնական սկզբունքներով բնութագրելու ամեն մի լեզվական իրակություն՝ իր բովանդակության և արտահայտության դիտվածքներով (պլաններով)։ Հեղինակը ճշգրտում է նաև լեզվական մակարդակների իր դասակարգումը, համապատասխանաբար նշելով յուրաքանչյուր մակարդակի ու ենթամակարդակի հիմնական միավորները և դրանք ուսումնասիրող լեզվաբանական գիտակարգերը։ Ըստ համընդհանուր լեզվաբանական հարաբերակցության սկզբունքի լեզվական մակարդակ կարող են ստեղծել միայն երկպլանային (թե՜ արտահայտության, թե՜ բովանդակության պլան ունեցող) միավորները։ Ըստ այդ դասակարգման, բառակազմությունը դիտվում է որպես բառագիտության ենթամակարդակ, իսկ ժամանակակից հայոց լեզվի բառապաշարը՝ որպես 1) արմատական ձևույթների, 2) ածանցական ձևույթների և 3) նրանց զանազան համակցությունների ամբողջություն։
Գ. Ջահուկյանի ուշադրության կենտրոնում են տեսական լեզվաբանության մի շարք կարևոր խնդիրներ, որոնց լուծմանը նա ինքնուրույն մոտեցում է ցուցաբերում։ Լեզվաբանության տեսությանը վերաբերող, տարբեր տարիներին գրած նրա աշխատություններն ամփոփված են «Общее и армянское языкознание» գրքում (1978)։ Բացի արդեն հիշատակված ընդհանրական լեզվաբանական կաղապարից, այստեղ նոր լուսաբանություն են ստանում լեզվի և խոսքի փոխհարաբերության լեզվական մակարդակների, լեզվական միավորների և նրանց տարբերակիչ հատկանիշների, քերականական կարգերի, լեզվաբանական հետազոտության մեթոդների, լեզվաբանության կառուցվածքի ու անդրլեզվաբանության և այլ կարևոր հիմնահարցեր։
Լեզվի և խոսքի փոխհարաբերության հարցը քննվում է գիտակցության և մտածողության փոխհարաբերության հետ հարաբերակցված։ Հեղինակը բնորոշում է լեզուն որպես եռյակ էություն՝ որպես ա) համամարդկային, բ) լեզվական որոշակի հանրության և գ) լեզվակիր անհատի ունեցվածք, իսկ խոսքը ՝ որպես անհատի լեզվի դրսևորում։ Խոսքը հակադրվում է ոչ թե լեզվին ընդհանրապես, այլ անհատական լեզվին, և դրանով լեզվի և խոսքի հակադրությունը դիտվում է ոչ թե որպես հասարակականի և անհատականի, ինչպես ընդունվում էր շատերի կողմից, այլ իբրև հնարավորի և իրականի հակադրություն։
Արժեքավոր է Գ. Ջահուկյանի տեսությունը լեզվական միավորների և նրանց դասակարգման համար անհրաժեշտ ու բավարար հատկանիշների քանակի հարաբերության մասին, որ արտահայտվում է հատուկ բանաձևով։ Գիտնականը գտնում է, որ տարբերակիչ հատկանիշների ընտրության մեջ պետք է առաջնորդվել սուբյեկտիվ մոտեցումը բացառող գիտական ճշգրտության և տնտեսման սկզբունքներով, երբ հատկանիշների նվազագույն քանակով կարելի է նկարագրել միավորների առավելագույն քանակը։
Այդ գրքում հեղինակը տալիս է լեզվաբանական գիտակարգերի և լեզվաբանության բաժինների դասակարգում՝ ստեղծելով, այսպես կոչված, անդրլեզվաբանության իր տեսությունը և լեզվաբանության կառուցվածքը։ Լեզվաբանական գիտակարգեր ասելով Գ. Ջահուկյանը հասկանում է լեզուն ուսումնասիրող գիտության մասերը, որոնք վերաբերում են լեզվի «ժամանակատարածական ընդհանրացման տարբեր աստիճաններին», իսկ լեզվաբանության բաժիններն ուսումնասիրում են լեզվական կառուցվածքի տարբեր կողմերը։ Լեզվաբանական գիտակարգերի և լեզվաբանության բաժինների միջև գոյություն ունի ազատ զուգորդման հարաբերություն, ամեն մի գիտակարգի մեջ կարելի է առանձնացնել նույն կարգի բաժիններ, մյուս կողմից՝ ամեն մի բաժին կարող է տարբերակվել ըստ գիտակարգերի, ինչպես՝ ընդհանուր հնչյունաբանություն, պատմական հնչյունաբանություն և այլն։
Լեզվաբանության բաժինների հարցի հետ կապված՝ հեղինակը քննում է լեզվական մակարդակների հարցը՝ տալով դրան ինքնուրույն լուծում։ Ապահովելով դասակարգման տրամաբանական անհակասականությունը, Գ. Ջահուկյանը խստորեն տարբերակում և սահմանում է լեզվական մակարդակ, մակարդակի միավոր և միավորի տարբերակիչ հատկանիշ հասկացությունները։ Ըստ այդմ, մերժում է տարբերակիչ հատկանիշների (այսպես կոչված, մերիզմատիկ) մակարդակ առանձնացնելու իրավացիությունը։
Մեծ ուշադրություն է դարձնում գիտնականը նաև լեզվանական հետազոտության մեթոդների նկարագրությանը, գնահատմանն ու դասակարգմանը՝ հատուկ տեղ հատկացնելով կաղապարման մեթոդներին ու փոխկաղապարմանը։ Կաղապարների մասին խոսելիս հեղինակն անհրաժեշտ է համարում տարբերակել մարդկանց գիտակցության մեջ գոյություն ունեցող բուն լեզվական կաղապարները լեզվաբանների կողմից ստեղծվող լեզվաբանական հետազոտությանը ծառայող կաղապարներից, որոնք, վերջին հաշվով, նպատակ ունեն առավել կամ պակաս ճշգրիտ վերարտադրելու բուն լեզվական կաղապարները։ Հաշվի առնելով նաև լեզվաբանների գործունեությունը վերարտադրող և գնահատող կաղապարները, Գ. Ջահուկյանն այսպիսով առանձնացնում է երեք կարգի կաղապարներ՝ ա) բուն լեզվական, բ) լեզվաբանական և գ) անդրլեզվաբանական (անդրկաղապար)։
Լեզվաբանական տեսության բնագավառում Գ. Ջահուկյանի բերած նորություններից հիշատակության արժանի են նաև խոսքի մասերի նոր դասակարգումները, ստորոգման, քերականական կարգերի, շարույթի, բայական սեռի, դերանունների և լեզվական այլ երևույթների ու իրականությունների ինքնատիպ բնորոշումներն ու մեկնաբանությունները։
Ընդհանուր լեզվաբանական բնույթի աշխատությունների մեջ առանձնահատուկ տեղ է գրավում «Լեզվաբանության պատմություն» երկհատոր մենագրությունը, որտեղ Գ. Ջահուկյանը ներկայացնում է լեզվաբանության սկզբնավորումն ու զարգացումը ամենալիակատար աշխարհագրական (Հին Եգիպտոս, Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Հունաստան և այլն) և ժամանակագրական (մ.թ.ա. III հազ.-մ.թ. XXդ.կեսեր) ընդգրկմամբ։ Այս հիմնարար աշխատության մեջ հատկապես արժեքավոր է լեզվաբանության պատմության՝ հեղինակի մշակած շրջանաբաժանումը, այս գիտության զարգացման ողջ ընթացքում ի հայտ եկած զանազան դպրոցների և ուղղությունների դասակարգումն ու ճշգրիտ բնութագրումը, զարգացման տարբեր շրջաններին բնորոշ լեզվաբանական աշխատանքի առանձին բնագավառների սահմանումը, լեզվաբանության պատմության մեջ նշանակալից դեր խաղացած լեզվաբանների հայացքների քննադատական լուսաբանումը։
Այս համառոտ ակնարկում խոսվում է Գ. Ջահուկյանի միայն ամենակարևոր
աշխատությունների մասին։ Թե որքան մեծ է նրա գիտական վաստակը, երևում է մատենագիտական ցանկից և նրա աշխատությունների մասին տպված գրախոսականներից, որոնցից շատերը լույս են տեսել Հայաստանի սահմաններից դուրս։
Գիտնականի լայն մտահորիզոնը, գիտության այդօրվա մակարդակին անմիջաբար հաղորդակից լինելու կարողությունը, սթափ և ստեղծագործ միտքը, հարատև լարված աշխատանքն ու բեղուն գրիչը մնայուն տեղ են ապահովել նրան հայագետների ամենաառաջին շարքերում և միջազգային ճանաչում ու համբավ բերել նրան։
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ելույթ ԳԱ լեզվի ինստիտուտի գիտական խորհրդի ընդլայնված նիստում: Տեղեկագիր Հասարակական գիտությունների. - 1951. - էջ 64-66:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Օտար լեզուների դասավանդման հիմնական հարցերը հայկական միջնակարգ դպրոցում: ՀՍՍՀ ԳԱ լեզվի ին-տ., ՀՍՍՀ դպրոցների գիտահետազոտական ին-տ. - Եր.: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ. - 1951. - 22 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Խաչատուր Աբովյանը որպես լեզվաբան-քերականագետ : Գիտ. աշխատ. / Երևանի համալս. - 1954. - Հ. 42. - ֆիլոլ. գիտ. սերիա, պր. 3. - էջ 47-105:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Քերականական և ուղղագրական աշխատությունները հին և միջնադարյան Հայաստանում (V-XV դդ.): Եր. - 1954. - 396 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայոց լեզվի պատմահամեմատական քերականության հիմունքները: Տեղեկագիր / ՀՍՍՌ ԳԱ. - Հաս. գիտ. - 1955. - № 1. - էջ 61-80:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Армянская лингвистическая мысль и вопросы новоармянского языка в XVIII-XIX веках: Автореферат докторской диссертации. - 50 с. (բուն հայերեն տեքստը չի հրատարակվել):
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Դավթի քերականական աշխատության նորահայտ ամբողջական ձեռագիր տեքստը: Բանբեր Մատենադարանի. - 1956. - № 3. - էջ 241-264:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայոց լեզվի պատմության պերիոդիզացիայի հարցերը: Գիտ. աշխատ. / Երևանի պետ. համալս. - 1956. - Հ. 57. - ֆիլոլ. գիտ. սերիա, պր. 4, մաս 1. - էջ 49-100:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Պատմահամեմատական մեթոդի տարրերը հայ լեզվաբանության պատմության մեջ: Երևանի պետ. համալս. գիտ. սերիա: (Զեկուցումների թեզիսներ). - Եր. - 1957. - էջ 132-133:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О первых попытках применения сравнительного метода в истории армянского языкознания: Изв. АН Арм ССР. Обществ. науки. - 1957. - № 6. - С. 53-64:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայ բարբառագիտությունը և հայերենի բարբառների ծագման հարցը: Պատմա.-բանասիր. հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1959. - № 2-3. - էջ 282-319:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հին հայերենի հոլովման սիստեմը և նրա ծագումը: Եր., Երևանի համալս. հրատ. - 1959. - 409 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Աբովյան Խ. Երկերի լիակատար ժողովածու, Հ. 9. (Լրացուցիչ): (Նոր տեսական և գործնական քերականություն ռուսաց վասն հայոց): Եր. - 1959. - 352 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Լեզվաբանության պատմություն. - Հ. 1-2: Հ. 1. - Եր.: Երևանի համալս. հրատ. - 1960. - XLVIII. - 635 էջ:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
К вопросу о происхождении консонатизма армянских диалектов: Вопросы языкознания. - 1960. - Т. 6. - С. 39-49.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
The Hayasa language and its relation to the indo-european languages: Archiv orientvlni (Praha). -1961. - [Vol.] 29, [№ 3]. - P. 353-405.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Լեզվաբանության պատմություն. - Հ. 1-2: Հ. 2. - Եր.: Երևանի համալս. հրատ. 1962. - 602 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ստուգաբանություններ: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1963. - № 4. - էջ 85-98:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Урартский и индоевропейские языки: Ер.: Изд-во АН Арм ССР. - 1963. - 156 с.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայոց լեզվի զարգացման փուլերը: Եր.: Միտք. - 1964. - 71 էջ
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Хайасский язык и его отношение к индоевропейским языкам: Ер.: Изд-во АН Арм. ССР. - 1964. - 96 с.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ստուգաբանություններ: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1965. - № 1. - էջ 251-261:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Новые урартско-индоевропейские параллели: Изв. АН Арм ССР. Обществ. науки. - 1965. - № 3. - C. 45-55.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
La systeme de la declinaison en ancien armenien et son origine: Revue des etudes armeniennes. Nouv. sr. - 1965. - T. 2. - P. 411-434.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Համեմատական լեզվաբանության նոր հիպոթեզ: Երեկոյան Երևան. - 1966. - 22 մարտի:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ժամանակակից հայերենի հոլովման համակարգը: (Հարաբերակցային քննության փորձ): Եր.: Միտք. - 1967. - 92 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ժամանակակից հայերենի հոլովները: Սովետական դպրոց. - 1967. - 25 հունվարի:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայերենը և պելասգերենը: Լրաբեր հասարակական գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1967. - № 9. - էջ 72-84:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայերենի բառապաշարի խեթա-լուվական տարրերը: Բանբեր Երևանի համալս. Հաս. գիտ. - 1967. - № 2. - էջ 11-124:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայերենի և խեթա-լուվական լեզուների ծագումնային զուգադիպումները: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1967. - № 4. - էջ 57-74:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Взаимоотношение индоевропейских, хурритско-урартских и кавказских языков: Ер.: Изд-во АН Арм ССР. 1967. - 217 с.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Очерки по истории дописьменного периода армянского языка: Ер.: Изд-во АН Арм ССР. - 1967. - 382 с.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայերենը և թրակերենը: Բանբեր Երևանի համալս. Հաս. գիտ. - 1968. - № 2. - էջ 54-72:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայերենը և հին մակեդոներենը: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1968. - № 8. - էջ 23-38:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայերենը և փռյուգերենը: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1968. - № 8. - էջ 121-137:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայերենը և իլիրերենը: Armeniaca. (Melange d’etudes armeniennes). - Ile de Saint Lazare - Venice. - 1969. - P. 253-266.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայոց լեզվի զարագացումը և կառուցվածքը: (Համառոտ ուրվագիծ): Եր.: Միտք, 1969. - 291 էջ:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О применении метода глоттохронологии к армянскому языку: Вестн. обществ. наук / АН Арм ССР. - 1969. - С. 65-89.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Письмо в редакцию: По поводу рец. Э. А. Макаева на кн. Г. Б. Джаукяна " Очерки по история дописьменного периода армянского языка", в журн. "Вопр. языкозн." 1968. - № 3: Вопросы языкознания - 1969. - № 4. - С. 154-158.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
Armenische Miszellen: 1. Die Hauchdissimilationim Armenischen. 2. Etymologien: Studia classica et orientalia Antonio Pagliaro oblata. - [T.] 2. - Roma, 1969. - P. 65-71.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Լեզվի ինստիտուտ: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1970. - № 11. - էջ 80-85
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայերենը և հնդեվրոպական հին լեզուները: Եր.: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ. - 1970. - 216 էջ
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О соотношении лингвистических единиц и их различительных признаков: Теоретические и практические вопросы преподования иностранных языков. - М., 1970. - С. 7-22.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Статистический метод изучения диалектов и их истории. (На материале армянского языка): Ер.: Изд-во Ер. ун-та. - 1970. - 8 с.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
Le commentaire de David d’apres les manuscrits du Matenadaran: Adontz N. Denis de thrace et Les commentateurs armeniens. Louvain. - 1970. - P. 309-322.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Գրական լեզուների և բարբառների փոխհարաբերությունը ըստ վիճակագրական տվյալների: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1971. - № 5. - էջ 45-57:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայ բարբառների դասակարգման հարցի շուրջը: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1971. - № 2. - էջ 65-80:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայոց լեզվի տերմինաբանության զարգացման հարցերի քննարկումը: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1971. - № 9. - էջ 93-98:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ստուգաբանություններ: Բանբեր Երևանի համալս. - 1971. - № 1 - էջ 49-56:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայ բարբառագիտության ներածություն: Վիճակագրական բարբառագիտություն: Եր.: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ. - 1972. - 347 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Օտարազագի բառերի տառադարձման սկզբունքները: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1972. - № 3. - էջ 25-34:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Важнейшие направления научных исследований Института языка Академии наук Армянской ССР: Изв. АН СССР. Сер. лит. и яз. - 1972. - Т. 31. - вып. 2. - C. 157-164.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Многопризнаковая статистическая классификация армянских диалектов: Вопросы языкознания. - 1972. - № 4. - C. 26-38.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ստուգաբանություններ: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1973. - №6. - էջ 17-22:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ի՞նչ ցույց տվեց բանավեճը (Օտարազգի անունների տառադարձման հարցի շուրջը: Գրական թերթ. - 1973. - 16 փետրվարի:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Նամակ խմբագրությանը: [Պատասխան Թ. Գևորգյանին` Խոտորջուրի բարբառ և Խնդաձորի բարբառ անվանումների գործածման շուրջ]: Պատմա-բանսիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1973. - №3. - էջ 257-258:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Заметки о некоторых армянско-картвельских лексических совпадениях: Иберийско-кавказское языкознание. - 1973. - Т. 18. - C. 91-95.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Принципы периодизации истории языка (на материале армянского языка): Лингвогеография, диалектология и история языка / АН СССР. Отд-ние лит-ры и языка. Кишинев, 1973. - C. 115-121.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
A propos de l’etudes des rapports de l’armenien et des anciennes langues indo-europeennes: Revue des etudes armeniennes. Nouv. ser. - 1973. - T. 10. - P. 51-58.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Գրաբարի քերականության պատմություն: XVII-XIXդդ.: Եր. - 1974. - 559 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ժամանակակից հայերենի տեսության հիմունքները: Եր.: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ. - 1974. - 574 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան: Հ. 3: Եր.: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ. - 1974. - 574 էջ:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Место залога в системе грамматических категорий глагола: Вестн. обществ. наук / АН Арм. ССР. - 1974. - 11. - С. 13-19.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О некоторых теоретических вопросах языкознания: Изв. АН СССР. Сер. лит-ры и языка. - 1974. - Т. 33, № 2. - С. 119-127.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О принципах построения универсальной лингвистической модели: Всесоюз. науч. конфер. по теорет. вопросам языкознания (11-16 ноября 1977 г.). Тез. докл. и сообщ. пленарных заседаний. - М., 1974. - С. 56.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Хайасский язык: Ер.: Изд-во АН Арм. ССР. - 1974. - 96 с.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ժամանակակից հայերենի անդեմ բայաձևերը ("դերբայներ"): Բանբեր Երևանի համալս. - 1975. - № 3. - էջ 40-54:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ակնարկներ միջին գրական հայերենի պատմության: Հ. 2 Ձևաբանություն: Շարահյուսություն: Եր. - 1975. - 303 էջ:
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
Die Bedeutung der ersten (indogermanischen) und der zweiten (inner-armenischen) Palatalisierung fur die Konstituirung des armenischen Konsonanten Systems: ZVS, 1975. - SS. 32-42.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Խոսքի մասերի կաղապարային դասակարգումը: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1976. - № 1. - էջ 16-30:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայագիտության մեծ երախտավորը: ( Հրաչյա Աճառյանի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ): Սովետական Հայաստան. - 1976. - 10 հունիսի:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայասայի լեզվի հինանատոլիական ծագման վարկածը: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1976. - № 1. - էջ 89-110:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայոց լեզու: Ընդհանուր գիտելիքներ: Ոճաբանություն: Ձեռնարկ միջնակարգ դպրոցի բարձր դասարանների ուսուցիչների համար: Եր.: Լույս, 1976. - 167 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հնդևրոպական բաղաձայնախմբերի արտացոլումը հայերենում: Հանդես ամսօրյա. - 1976. - Սյունակ 258-272:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ստուգաբանություններ: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1976. - № 12. - էջ 41-51:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Армянский и западно-кавказские языки: Philogia orientalis, 4. Тбилиси, 1976. - с. 261-270.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
К интерпретации этеокипрско-греческой билингвы: Изв. АН СССР. Сер. лит. и яз. - 1976. - Т. 35, № 2. - С. 155-163.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О понятии грамматической категории: Методологические проблемы анализа языка. - Ер. - 1976. - С. 124-131.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Опыт классификации лингвистических дисциплин: Теория языка. Англистика. Кельтология / АН СССР. Ин-т языкознания. - М., 1976. - С. 46-62.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Կիմերների և կիմերների պրոբլեմը արդի գիտության մեջ: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1977. - № 4. - էջ 73-82:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О рефлексах индо- европейских заднеязычных в фригийском языке: Kwatalnik neofilologiczny (Варшава). - 1977. - № 2-3. - С. 207-216.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Конференция по вопросам взаимоотношения и развития языков Закавказья. - Ер., 1977. Тезисы докладов и сообщений. - Ер., 13-14 сент., 1977г. : Ер. - 1977. - 57 с.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Անտուան Մեյե: Մեյե Ա. Հայագիտական ուսումնասիրություններ / Երևանի համալս. - Եր. - 1978. - էջ 5-6:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայկական անձնանուների ռուսերեն տառադարձության սկզբունքները: Տերմինաբանական ուղղագր. տեղեկատու. - 1978. - էջ 130-142:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հրաչյա Աճառյան: Լեզվի և ոճի հարցեր / ՀՍՍՀ ԳԱ Հր. Աճառյանի անվ. լեզվի ին-տ. - Եր., 1978. - /Հ./ 5. - էջ 5-14:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Մեյե Ա. Հայագիտական ուսումնասիրություններ: Եր., 1978. - 821 էջ:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О рефлексах и. -е. заднеязычных в фригийском языке: Античная балканистика. - М. 1978. - С. 21-23.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Общее и армянское языкознание: АН Арм. ССР. Ин-т языка им. Р. Ачаряна. - Ер., 1978. - 334 с.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Պատմա-համեմատական լեզվաբանության զարգացման ժամանանակակից շրջանը և հայագիտությունը: Հայոց լեզվի համեմատական քերականության հարցեր / ՀՍՍՀ ԳԱ Հր. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ. - Եր. - 1979. - էջ 5-22:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ստուգաբանություններ: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1979. - № 3. - էջ 23-34
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О стратификации и хронологизации картвельско-армянских совпадений: Сб. "А. С. Чикобава'' . - Тб., 1979. - С. 84-94.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայոց լեզու: Մաս 1, պր. 1. Ներածություն: Հնչյունաբանություն: Բառագիտություն: Դարձվածաբանություն: Դասագիրք բուհերի ուսանողների համար: Եր., 1980. - 582 էջ:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Об аккадских заимствованиях в армянском языке: Историко-филол. журн. / АН Арм. ССР. - 1980. - № 3. - С. 107-119, № 4. - С. 96-106.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
On the position of Armenian in the Indo-European Languages / International Conference on Armenian Linguistics: Proceedings. Delmar, New York, 1980.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Մովսես Խորենացու "Հայոց պատմության" առաջին գրքի անձնանունների լեզվական աղբյուրները: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1981. - № 3. - էջ 48-63:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայ-իրանական զուգադիպումներ: Բանբեր Երևանի համալս. - 1981. - № 2. - էջ 21-29:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О происхождения армянской глагольной частицы ke: Сб. "Акакию Шанидзе", Тбилиси, 1981. - с. 73-80.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Языкознание в Армении в V XVIII вв.: История лингвистических учений. Средневековый Восток / АН СССР. Ин-т языкознания. Ленинг. отд-ние. - Л., 1981. - С. 7-52.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայերենի ստուգաբանական զուգաձևությունների մասին: Միջազգային հայերենագիտ. գիտաժողով: Զեկուցումների թեզիսներ. - Եր., 1982. - էջ 103-105:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Сравнительная грамматика армянского языка: Ер.: Изд-во АН Арм. ССР, 1982. - 274 с.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Индоевропейская фонема в и вопросы реконструкции индоевропейского консонантизма: Вопросы языкознания - 1982. - № 5. - С. 59-67.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Об этимологических дублетах армянского языка: Междунар. симпозиум по арм. языкознанию. 21-25 сент. 1982г. - Тезисы докл. - Ер., 1982. - С. 45-46.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Опыт анализа терминов родства с применением универсальной лингвистической модели (УЛМ): Изв. АН СССР. Сер. лит. и яз. - 1982. - Т. 41. № 1. - С. 35-46.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
Akkadian loan words in Armenian: Annual of Arm. linguist. (USA). 1982 - Vol. 3. - P. 1-12.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Արդի գրական հայերենի ժամանակների համակարգը: Հայոց լեզուն և գրակ. դպրոցում. - 1983. - № 1. - էջ 17-23:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ստուգաբանություններ: Բանբեր Երևանի համալս. Հաս. գիտ. 1983. - № 2. - էջ 86-94:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Շանիձե Ակակի. Հին վրացերենի քերականություն: ՀՍՍՀ ԳԱ Արևելագիտ. ին-տ - Եր.: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1983. - 224 էջ:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О переходе о›а в армянском языке: Арм. яз. и лит. / Ереван. ун-т. - 1983. - Вып. 1-2 - С. 40-53.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Очерки по сравнительной лексикологии армянского языка: АН АрмССР. Ин-т языка им Р. Ачаряна. - Ер., 1983. - 356 с.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
On etymological doublets and parallels of armenian: Annual of Arm. Linuist. (USA). - 1983. - Vol. 4. - P. 23-34.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Բնիկ հայերեն արմատներով կազմված հայկական անձնանունները: Պատմա-բանասիրական հանդես. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - № 4. - էջ 32-44:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ընդհանուր և հայ հնչույթաբանության մի քանի հարցեր: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1984. - № 1. - էջ 3-16:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Об этимологических дублетах и параллелях я армянском языке: Միջազգային հայերենագիտական գիտաժողով: Զեկուցումներ. - Եր., 1984. - էջ 146-160:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Языкознание: Достижения науки в Советской Армении (1920-1980) / АН Арм ССР. Совет по истории естествозн. и техники. - Ер., 1984. - С. 316-324.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ժամանակակից հայերենի առդիրների (կապերի) և շաղկապների իմաստային վերլուծությունը և դասակարգումը: Բանբեր Երևանի համալս. Հաս. գիտ. - 1985. - № 3. - էջ 59-75:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ժամանակակից հայերենի արմատական ածականների իմաստային վերլուծություն: Բանբեր Երևանի համալս. Հաս. գիտ. - 1985. - № 1 - էջ 77-95:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ստորոգումը և նրա արտահայտության միջոցները: Հայոց լեզուն և գրակ. դպրոցում. - 1985. - № 1 - էջ 29-32:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Կյանքի, գիտական, հասարակական և մանկավարժական գործունեության համառոտ ակնարկ: Էդուարդ Բագրատի Աղայան: Կենսամատենագիտություն. - Եր., 1985. - էջ 9-32:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Էդուարդ Բագրատի Աղայան: Կենսամատենագիտություն / ՀՍՍՀ ԳԱ Ֆունդամ. գիտ. գ-րան: Եր. - 1985. - 81 էջ:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Ураратские заимствования в армянском языке: Культурное наследие Востока. Проблемы, поиски, суждения / АН Арм ССР. Науч. Совет по компл. проблеме "Ист. мировой культуры", - Л., 1985. - С. 364-372.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
Die archaischen Schichte der armenischen Dialektworter: Studia linguistica diachronica et synchronica. - Mouton, 1985. - SS. 151-160.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Բայի կառուցվածքային բաղադրիչների իմաստային վերլուծություն: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1986. - № 1. - էջ 3-11:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայկական շերտը ուրարատական դիցարանում: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1986. - № 1. - էջ 43-58:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Армянский язык, значение и цели его изучения: Лит. Армения. - 1986. - № 10. - С. 106-112.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О так называемой "глоттальной теории" в индоевропейстике: Вести. древн. ист. - 1986. - № 3. - С. 160-166.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Լեզվաբանություն: Սովետական Հայաստան / Հայկական սովետ. հանրագիտ. - 1987. - էջ 354-358:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայասայի լեզվավիճակը և հայերենը: Հայերենագիտական երկրորդ գիտաժողով (Զեկուցումենրի դրույթներ). - Եր. - 1987. - էջ 145-146:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայոց լեզվի պատմություն: Նախագրային շրջան: ՀՍՍՀ ԳԱ Հր. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ. - Եր. - 1987. - 748 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ստուգաբանություններ: Հանդես ամսօրյա: Հուշամատյան. - (1887-1987.) - էջ 615-621:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ուրարտու-Հայաստան հարցի առթիվ: Պատմա-բանասիրական հանդես. - 1987. - № 1. - էջ 25-28:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О понятии модели в сравнительном языкознании: Материалы Всесоюзной конференции "Теория лингвистической реконструкции". М., С. 30-31.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Универсальная лингвистическая модель и вопросы семантического анализа: Сочетание лингвистической и внелингвистической информации в автоматическом словаре (Материалы Всесоюзной школы-семинара [в Дилижане]). - Ер., 1987. - С. 6-10.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Сочетание лингвистической и внелингвистической информации в автоматическом словаре (Материалы Всесоюзной школы-семинара) [5-8 мая 1986г., г. Дилижан]: Ер., 1987. - 198 с.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
L’etymologie des mots haraw "sud", hiwsis(i) "nord": Revue des etudes armeniennes. - 1986 - 1987. - T. 20. - P. 29-33.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայոց լեզու: Ընդհանուր գիտելիքներ: Հայոց լեզվի ոճաբանություն: Ձեռնարկ միջնակարգ դպրոցի նախասիրական պարապունքների համար: 2-րդ հրատ. -Եր.: Լույս. - 1988. - 161 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Անգլերեն բառերի հայերեն տառադարձության մասին: Տերմինաբանական ուղղագրական տեղեկատու. - 1988. - էջ 259-262:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայկական անձնանունների ռուսերեն տառադարձության սկզբունքները: Տերմինաբանական ուղղագրական տեղեկատու. - 1988. - էջ 75-88:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ռուսերենից և օտար լեզուներից փոխառյալ բառերի "ա" վերջնահնչյունի մասին: Տերմինաբանական ուղղագրական տեղեկատու. - 1988. - էջ 195-198:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ստուգաբանություններ: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1988. - № 11. - էջ 69-75:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ուրարտու-Հայաստան / ՀՍՍՀ ԳԱ : Եր. - 1988. - 170 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Օտարազգի բառերի կրկնակ բաղաձայնների հայերեն տառադարձության մասին: Տերմինաբանական ուղղագրական տեղեկատու. - 1988. - էջ 263:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О соотношении хайасского и армянского языков: Ист. филол. журн. / АН Арм.ССР. - 1988. - № 1. - С. 60-79, № 2. - С. 68-88.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Об общих армяно-картвельских заимствованиях: Иберийско-кавказское языкознание / АН Грузии. Тбилиси. - 1988. - С. 277-282.
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Универсальная лингвистическая модель и вопросы семантического анализа: Вопросы филос. - Вып. 6-7. - Ер., 1988. - С. 277-282.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ժամանակակից հայոց լեզվի իմաստաբանություն և բառակազմություն: ՀԽՍՀ ԳԱ Հր. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ. - Եր. - 1989. - 319 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Համընդհանուր լեզվաբանական տեսությունը և նախադասության անդամների ուսմունքը: Բանբեր Երևանի համալսարանի. - 1989. - № 1. - էջ 13-32:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Պետական լեզվին` պետական հովանավորություն: Հայրենիքի ձայն. - 1989. - № 12:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Դերանունների բնույթը և դասակարգումը: Բանբեր Երևանի համալս. - 1990. - № 3. - էջ 8-16:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայերենի անհայտ ծագման բառարմատները: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1990. - № 2. - էջ 62-77:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայերենի կետադրության պատմական և տեսական հիմունքները: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1990. - № 7. - էջ 75-86:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Շարույթը որպես լեզվական միավոր: Հայոց լեզուն և գրակ. դպրոցում. - 1990. - № 2. - էջ 20-24:
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
A variational model of Indo-European constant system: Historishe Sprachforschung. - 1990. - Bd 103.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
Combinatory vowel changes in Armenian: Annual of Armenian Lingustics. - 1990. - P. 1-6.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
Did Armenians live in Asia Anterior before the twelfth century BC: When words Collide. - 1990. - P. 25-31.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Արցախահայ /Ղարաբաղի/ բարբառի կազմավորման մասին: Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1991. - № 5. - էջ 52-58:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
"Մեր գրական լեզուն պետական է, ուստի այն պետք է մշակվի խնամքով": Հարցազրույցը Գ. Բ. Ջահուկյանի հետ: Քաղաքական զրուցակից. - 1991. - № 1. - էջ 6-9:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ստուգաբանություններ: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀԳԱ. - 1991. - № 2. - էջ 36-44:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
О контактах армянского и хетго-лувийских языков: Сб. Мировая культура. - М., 1991. - С. 137-142.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
Armenian Lexicography. Dictionaries: An International Encyclopaedia of Lexiography. - New York-Berlin. - 1991. - P. 2367-2371.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Զրույցներ հայոց լեզվի մասին: Եր. - Կանչ. - 1992. - 120 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Լեզվական նոր տվյալներ հայոց նախաքրիստոնեական կրոնի և հավատալիքների մասին: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1992. - № 1. - էջ 14-27:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հոգեկան երևույթների լեզվական կաղապարումը: Բանբեր Երևանի համալս. - 1992. - № 1. - էջ 17-29:
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
The Armenian suffixes of Iranian origin: Comparative - Historical Linguistices, 1992. - pp. 257-259.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Միջին հայերենը որպես լեզվական որակ: Բանբեր Երևանի համալս. - 1993. - № 1. - էջ 14-20:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հունաբան հայերենը և նրա մշակած նախածանցների համակարգը: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1993. - № 1-2. - էջ 7-14:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Դիտողություն մի դիտողության առթիվ: Բանբեր Երևանի համալս. - 1994. - № 3. - էջ 75-76:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայ-բասկյան առնչություններ: Արաքս. - 1994. - № 2. - էջ 3-8:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայոց լեզու: Դասագիրք հանրակրթ. դպր. 9-10-րդ դաս. համար: Եր. – Լույս. - 1994. - 290 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՀ ԳԱԱ. - 1994. - № 1-2. - էջ 53-66:
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
Indoeuropaische phonetisch-grammatische Dialektisoglassen, die vom Hethitisch-Luvischen and Amenischen geteilt werden: "Indogermanica et caucasica", Berlin-New York, 1994. - SS 12-24.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայ-իրանական լեզվական զուգադիպումներ: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՀ ԳԱԱ. - 1995. - № 2. - էջ 183-186:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը: ՀՀ ԳԱԱ. - 1995. - № 1. - էջ 137-150:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ձայնեղ պայթականների և հպաշփականների բարբառային խլացման հետ կապված երկու երևույթի մասին: Բանբեր Երևանի համալս. - 1995. - № 2. - էջ 3-8:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Մոնղոլ-թաթարական տարրը հայկական ժողովրդական վեպում: Բանբեր Երևանի համալս. - 1995. - № 2. - էջ 133-134:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Մտքեր բասկերենի մասին: Արաքս. - 1995. - № 2:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայերենի հիմնական և կողմնակի հնդևրոպական շերտերի վարկածը: Նշանագիտություն և լեզուների դասավանդում /թեզիսներ/. - Եր., 1996. - էջ 92-93:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հարկ կա՞ արդյոք փոխել մեր ուղղագրությունը: Եր. - 1996. - 30 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Շարույթ: Եր. - 1996. - 23 էջ
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ստուգաբանություններ: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՀ ԳԱԱ. - 1996. - № 1-2. - էջ 39-46:
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
Reflexions of Indo-European Consonant Clusters in Armenian: Proceedings of the Fifth International Conference on Armenian Linguistics. - Delmar, New York, 1996. - pp. 13-16.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
The Indo-European *kh in Armenian : Festschrift Prof. Dora Sakayan zum 65 Geburtstag. Part 2. Montreal (Quebec, Canada), - 1996.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Բարբառային երևույթները հայկական հիշատակարաններում / ՀՀ ԳԱԱ Մ. Մաշտոցի անվան Մատենադարան: Եր. - 1997. - 55 էջ:
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
Variative Modelle des Indoeuropaischen und der Begriff der partiellen Parallelen (Isoglossen): Studia indogermanica. - 1977. - S. 45-66.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայոց լեզվի համեմատական քերականության հարցեր: Եր. - 1998. - 227 էջ:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Универсальная теория языка: М.: "АН РФ". 1999. - 315 с.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
Armenian words and proper names in Urartian inscriptions: Proceedings of Fourth international Conference on Armenian Linguistics. Delmar, New York, 1999. - pp. 49-59.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայերենի աստ- արմատը: Բանբեր Երևանի համալս. - 2000. - № 2. - էջ 28-29:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Հայոց լեզվի տեսության և պատմության հիմնահարցերը: Եր. - Բեյրութ. - 2000. - 406 էջ:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Ուրարտական արձանագրությունների ներածական բանաձևերի հնարավոր հայկական բնույթի մասին: Պատմա-բանասիրական հանդես. - 2000. - № 1. - էջ 124-129:
----------------------------------------
Джаукян, Геворк Бегларович.
Этеокипрский язык: М., 2000. - 59 с.
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
On the Reflexesf the Indo-European *rs in Armenian: Montreal (Quebec, Canada). – 2000.
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Արդյոք հայերն ապրե՞լ են Առաջավոր Ասիայում մ.թ.ա. 12-րդ դ. առաջ: Լեզու և լեզվաբանություն. - № 1. - 2003. - էջ 5-12:
----------------------------------------
Ջահուկյան, Գևորգ Բեգլարի.
Շարահյուսական ուսումնասիրություններ: Եր., 2003. 165 էջ:
----------------------------------------
Jahukyan, Gevorg Beglari.
A universal theory of language, Ann Arbor: 2003. - P. 335.
----------------------------------------
Աբրահամյան, Ա.
Արդիականության ականավոր հայ լեզվաբանը: (Ակադեմիկոս Գևորգ Ջահուկյանի ծննդյան 60-ամյակի առթիվ): Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. 1980. - № 4. - էջ 112-116:
----------------------------------------
Աբրահամյան, Ս.
Բազմավաստակ լեզվաբանն ու մանկավարժը: (Գևորգ Ջահուկյանի ծննդյան 50-ամյակի առթիվ): Սովետ. Հայաստան. - 1970. – 2 ապր.:
----------------------------------------
Աբրահամյան, Ս.
Մեծանուն գիտնականն ու մանկավարժը: (ՀՍՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս Գևորգ Ջահուկյանի ծննդյան 60-ամյակի առթիվ): Սովետական Հայաստան. 1980. - 2 ապր.:
----------------------------------------
Աղայան, Է. Բ.
Հայոց լեզվի պատմության հարցերը նորագույն ուսումնասիրություներում [այդ թվում` Գ. Բ. Ջահուկյանի "Հին հայերենի հոլովման սիստեմը և նրա ծագումը" գրքի մասին]: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1962. - № 1. - էջ 247-253:
----------------------------------------
Ասատրյան, Մ.
Ուսումնասիրություն հայ քերականության պատմության հին շրջանի մասին. - Գրական թերթ. - 1956. - 22 հունիսի: Ջահուկյան Գ. Բ. Քերականական և ուղղագրական աշխատությունները հին և միջնադարյան Հայաստանում. - Եր., 1954. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Ավետիսյան, Տ.
Տարիներ և վաստակ: (Գևորգ Ջահուկյանի ծննդյան80-ամյակի առթիվ): Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՀ ԳԱԱ. - 2000. - № 1. - 237-239 էջ:
----------------------------------------
Բադիկյան, Վ.
Արժեքավոր ուսումնասիրություն արդի հայերենի հոլովման և խոնարհման վերաբերյալ. - Սովետական մանկավարժ. - 1974. - № 11. - էջ 82-84: Ջահուկյան Գ. Բ. Հին հայերենի հոլովման սիստեմը և նրա ծագումը. - Եր., 1959. - 409 էջ. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյան։(Մեր գիտնականները): Հայոց լեզուն և գրակ. դպրոցում. - 1968. - № 1-2. - էջ 115-11
----------------------------------------
Գևորգյան, Թ. Գ.
Բաց նամակ ընկեր Գ. Բ. Ջահուկյանին [ուր մերժվում է "խոտորջուրի բարբառի" հետ միասին "Խնդաձորի բարբառի" գործածումը]: Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ - 1973. - № 3. - էջ 257:
----------------------------------------
Զաքարյան, Ա.
Ակադեմիկոս Գևորգ Ջահուկյանի ծննդյան 80-ամյակին նվիրված հայերենագիտական միջազգային գիտաժողով: ՀՀ ԳԱԱ Պատմա-բանասիրական հանդես. - 2000. - № 3. - էջ 257:
----------------------------------------
Իշխանյան, Ռ.
Բանբեր Երևանի համալս. հաս. գիտ. - 1969. - № 3. - էջ 237-241: Ջահուկյան Գ. Բ. Հայոց լեզվի զարգացումը և կառուցվածքը. - Եր., 1969. - 292 էջ. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Համբարձումյան, Վ.
Գրքերի աշխարհը. - 1981. - 15 օգոստ. - էջ 7: Հայոց լեզու. Մաս 1, պրակ 1. Ներածություն. Հնչյունաբանություն. Բառագիտություն. Դարձվածաբանություն: [Դասագիրք բուհերի ուսանողների համար] / Գ. Բ. Ջահուկյան, Է. Բ. Աղայան, Վ. Դ. Առաքելյան, Վ. Ա. Քոսյան. -Եր., 1980. - 528 էջ. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Հայագիտության կաճառը: (Հարցազրույց լեզվի ինստիտուտի դիրեկտոր, ակադեմիկոս Գևորգ Ջահուկյանի հետ [Հարցազրույցը վարեց Աստղիկ Ղուկասյանը]: Սովետական Հայաստան. - 1982. - № 4. - էջ 3-4:
----------------------------------------
Հայրապետյան, Ղ.
Լեզվաբանը: Հայրենիքի ձայն. - 1976. - 9 հունիսի. - էջ 4:
----------------------------------------
Հարությունյան, Հ.
Ականավոր լեզվաբանը և հմուտ մանկավարժը: Ավանգարդ. - 1970. - 14 հուլիսի:
----------------------------------------
Հարությունյան, Հ. Ա.
Գիտությանը նվիրված կյանք: (Ակադեմիկոս Գ. Ջահուկյանի ծննդյան 60-ամյակի առթիվ): Գրական թերթ. - 1980. - 4 ապր.:
----------------------------------------
Հովսեփյան, Լ. Ս.
Լրաբեր հասարակական գիտությունների / ՀՍՍՀ ԳԱ.: 1974. - № 1. - էջ 106-111. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Հովսեփյան, Լ. Ս.
Գևորգ Ջահուկյան (ծննդյան 80-ամյակի առթիվ) / Բանբեր Երևանի համալս. հաս. գիտ. - 2000. - № 1. - էջ 204-206: Ջահուկյան Գ. Բ. Հայ բարբառագիտության ներածություն. - Եր., 1972. - 347 էջ. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Մարգարյան, Ալ.
Սովետական Հայաստան. - 1961. - 20 դեկտ.: Ջահուկյան Գ. Բ. Լեզվաբանության պատմություն. - Հ 1. - Եր., 1960. - 635 էջ. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Մարգարյան, Ալ.
Լեզվաբանի վաստակը: Հայրենիքի ձայն. - 1980. - 4 հունիսի. - էջ 4:
----------------------------------------
Մարության, Ա. Ա.
Լրաբեր հասարակական գիտությունների / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1989. - № 11. -էջ 97-99: Ջահուկյան Գ. Բ. Հայոց լեզվի պատմություն: (Նախագրային ժամանակաշրջան). - Եր., 1987. - էջ 747 էջ. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Պառնասյան, Ն. Ա.
Գևորգ Ջահուկյան: (Ծննդյան 60-ամյակի առթիվ): Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1980. - № 2. - էջ 241-244:
----------------------------------------
Պետրոսյան, Հ.
Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1964. - № 4. - էջ 239-242: Ջահուկյան Գ. Բ. Լեզվաբանության պատմություն. Հ. 1. Եր., 1960. - 635 էջ. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Պետրոսյան, Հ. Զ.
Նորը նախագրային հայերենի ուսումնասիրություն մեջ / Լրաբեր հաս. գիտ. / ՀՍՍՀ ԳԱ. - 1969. - № 2. - էջ 100-103: Ջահուկյան Գ. Բ. Ակնարկներ հայոց լեզվի նախագրային շրջանի պատմության. - Եր., 1967. - 382 էջ. - ռուսերեն. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Ջահուկյան Գևորգ Բեգլարի: Հայկ. ՍՍՀ. գիտ. ակադ. Անձնակազմը (1943-1983). -Եր., 1984. - էջ 103:
----------------------------------------
Ջիհանյան, Վ. Գ.
Ականավոր տեսաբան-լեզվաբանը և հնդևրոպական-հայագետը: (Ակադեմիկոս Գ. Բ. Ջահուկյանի ծննդյան 70-ամյակի առթիվ): Լրաբեր հաս. գիտ . / ՀԽՍՀԳԱ. - 1990. - № 6. - էջ 94-97:
----------------------------------------
Սարգսյան, Ա.
Գևորգ Ջահուկյան: Երևանի համալս. - 1973. - № 1:
----------------------------------------
Սարգսյան, Ա. Ե.
Գևորգ Ջահուկյան: (Ծննդյան 70-ամյակի առթիվ): Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՀ ԳԱԱ. - 1990. - № 2. - էջ 212-125:
----------------------------------------
Սարգսյան, Մերի.
Նվիրյալ լեզվաբանը. Գևորգ Ջահուկյան (ծննդյան 100-ամյակի առթիվ): Պատմա-բանասիրական հանդես. - № 2. - էջ 261-265:
----------------------------------------
Սուքիասյան, Ա.
Ակադեմիկոս Գևորգ Ջահուկյան: (Ծննդյան 80-ամյակի առթիվ): Պատմա-բանասիական հանդես. - 2000. - № 2. - էջ 274-277:
----------------------------------------
Քոսյան, Վ.
Արժեքավոր ուսումնասիրություն / Գրակ. թերթ. - 1959. - 19 հունիսի: Ջահուկյան Գ. Բ. Հին հայերենի հոլովման սիստեմը և նրա ծագումը. - Եր., 1959. - 409 էջ. - Գրախոսություն:
---------------------------------------
Օհանյան, Հ. Գ.
Բ. Ջահուկյան (Ծննդյան 75-ամյակի առթիվ): Պատմա-բանասիրական հանդես / ՀՀ ԳԱԱ. - 1995. - № 2. - էջ 254-256:
----------------------------------------
Օհանյան, Հմ.
Հայագիտության մեծ երախտավորն ու անխոնջ մշակը: [Ակադեմիկոս Գ. Բ. Ջահուկյանի ծննդյան 75-ամյակի առթիվ]: Հայաստանի հանրապետ. - 1995. - 2 ապրիլի:
----------------------------------------
Антоснян, С.
Заслуженный арменовед: Коммунист (Ереван). - 1970. - 1 апр.
----------------------------------------
Джаукян Геворк Бегларович: Акад. наук Арм ССР. Персональный состав. - 1943-1983. - Ер., 1984. - С. 64.
----------------------------------------
Казарян, С.
Интересное исследование. Коммунист (Ереван). - 1959. - 2 июня: Джаукян Г. Б. Система склонения в древнеармянском языке и ее происхождение. - Ер., 1959. - 409 с. - На арм. яз. - Գրախոսություն:
---------------------------------------
Козинцева, Н. А.
Вопросы языкознания. - 1972. - № 2. - С. 136-138: Джаукян Г. Б. Развитие и структура армянского языка. (Краткий очерк). - Ер., 1969. - 291 с. На арм. яз. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Макаев, Э. А.
Вопросы языкознания. - 1968. - № 3. - С. 142-149: Джаукян Г. Б. Очерки по истории дописьменного периода армянского языка. - Ер., 1967. - 382 с. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Мовсесян, А. И.
Вопросы языкознания. - 1965. - № 5. - С. 133-137: Джаукян Г. Б. История языкознания. Т. 1-2. - Ер., 1960-1962. Т. I. - 1960. - 635 с.; Т. 2. - 1962. - 602 с. - На арм. яз. - Գրախոսություն:
---------------------------------------
Степанов, Ю. С.
Известия АН СССР. Сер. лит. и яз. - 1980. - Т. 39, № 2. - С. 174-177: Джаукян Г. Б. Общее и армянское языкознание. - Ер., 1978. - 334 с. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Хамоян, М. У.
Новое в армянском и общем языкознании: Историко-филол. журнал АН Арм. ССР. 1979. - № 4. - С. 278-281.
----------------------------------------
Banateanu, Vlad.
Studii, si cercertari linguistice (Bucuresti). - 1963. - Vol. 14, № 1-P. 143-145: Djahukian G. B. Lezvabanutean patmutiun. Vol. 1-2.- Er., 1960-1962. Vol. 1.- 1960. - 634 p.; Vol. 2. - 1962. - 602 p. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Godel, R.
Revue des etudes armeniennes, Nouv. ser. - 1971. - T. 8. - P. 438-445: Djahukian G. B. L’ armenien et les anciennes langues indo-europeennes. - Er., 1970: Evolution et structure de la langue armenienne. - Er., 1969. (En arm.). - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Greppin, J.
Zeitschrift fur vergleichende Sprachforschung. - 1980. - B. 94, H. 1-2. - S. 300-302: Djahukian G. B. Obscee i armjanskoe jazykoznanie. - Yerevan, 1978. - 287 p. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Greppin, J.
Revue des etudes armenienne. Nouv. ser. - 1971. - T. 8. - P. 445-451: Djahukian G. B. Studies in the history of the preliterate period of the armenian languge. - Er., 1967. - (En arm.). - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Greppin, J.
Revue des etudes armeniennes. Nouv. ser. - 1972. - T. 9. - P. 453-456: Djahukian G. B. Urartian and the Indo-European languages. - Er., 1963; The Hayasa languages and its relationship with the Indo-European languages. - Er. 1964; The Interrelationship of Indo-European, Hurrian-Urartian and the Caucasian languges. - Er., 1967 (In russ.). - Գրախոսություն:
----------------------------------------
Motalova, L.
Archiv orientalni (Praha). - 1963. - Vol. 31, № 3. - P. 511-515: Jahukian G. Lezvabanuthyan patmuthyun. Vol. 1-2. - Er., 1960 - 1962. Vol. 1. - 1960. - 636 p. Vol. 2. - 1962. - 602 p. - Գրախոսություն:
----------------------------------------
To Gevork Beglari Djahukian: Annual of Armenian Linguistics (USA). - 1985. - Vol. 6. - P. 5-7.
----------------------------------------
Tumanian, E.
G. B. Djahukian as an historical linguist: Annual of Armenian Linguistics (USA). - 1985. - Vol. 6. - P. 13-19.
----------------------------------------
Works by academician G. B. Djahukian: Annual of Armenian Linguistics (USA). - 1985. - Vol. 6. - P. 9-12.
----------------------------------------