Հրանտ Սմբատի Թամրազյանը ծնվել է 1926 թ.սեպտեմբերի 26 – ին Իջևանի շրջանի Աչաջուր գյուղում / ՀՀ Տավուշի մարզ /։ Վախճանվել է 2001 թ. փետրվարի իննին Երևանում։
1943 թ. ավարտել է Աչաջուր գյուղի միջնակարգ դպրոցը։
1943-1948 թթ. սովորել և ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը։
1944-1945 թթ. սովորելուն զուգընթաց աշխատել է ՀՍՍՀ Ռադիոկոմիտեում՝ որպես թղթակցական ցանցի ղեկավար։
1945-1948 թթ. աշխատել է «Ավանգարդ» թերթում՝ բաժնի վարիչ։
1948-1952 թթ. սովորել է Երևանի պետական համալսարանի ասպիրանտուրայում՝ «Հայ գրականություն» մասնագիտացումով։
1952-1955 թթ. աշխատել է Հայաստանի Հրատպետկոմի գեղարվեստական գրականության բաժնում՝ որպես ավագ խմբագիր։
1954 թ. ընտրվել է Հայաստանի Գրողների միության անդամ։
1955 թ. ստացել է բանասիրական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան։
1955-1958 թթ. աշխատել է Երևանի պետական համալսարանում՝ սկզբում որպես հայ գրականության ամբիոնի դասախոս, այնուհետև՝ նույն ամբիոնի դոցենտ։
1962 թ. «Շիրվանզադեի կյանքն ու գործը» թեմայով ատենախոսության համար ստացել է բանասիրական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան։
1964 թ. արժանացել է պրոֆեսորի կոչման։
1968-1980 թթ. եղել է Երևանի պետական համալսարանի սովետահայ գրականության ամբիոնի վարիչը։
1970 թ. արժանացել է Հայկական ՍՍՀ Գիտության վաստակավոր գործչի պատվավոր կոչման։
1973 թ. «Երիտասարդ Չարենցը» աշխատության համար շնորհվել է Հայաստանի Գրողների միության գրական Առաջին մրցանակ։
1974 թ. արժանացել է ՀԽՍՀ Պետական մրցանակի՝ իններորդ դասարանի «Հայ գրականության» դասագրքի համար։
1986 թ. «Հայ քննադատություն» աշխատության առաջին և երկրորդ գրքերը արժանացել են Հայաստանի Գրողների միության՝ Միքայել Նալբանդյանի անվան գրական մրցանակին։
1986 թ. ընտրվել է ՀՍՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ։
1986 թ. պարգևատրվել է «Ժողովուրդների բարեկամության շքանշանով»։
1996 թ. ընտրվել է Հայաստանի Հանրապետության Գիտությունների ազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս։

Հրանտ Սմբատի Թամրազյանը ծնվել է 1926 թ. սեպտեմբերի 26-ին Իջևանի շրջանի Աչաջուր գյուղում / ՀՀ Տավուշի մարզ /։
1943 թ. ավարտելով Աչաջուր գյուղի միջնակարգ դպրոցը՝ ընդունվում է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը՝ սովորելուն զուգընթաց աշխատելով ՀՍՍՌ Ռադիոկոմիտեում։
Հրանտ Թամրազյանը 1952 թ. ավարտում է Երևանի պետական համալսարանի ասպիրանտուրան՝ «Հայ գրականություն» մասնագիտացումով։ 1955 թ. ստանալով բանասիրական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան՝ աշխատանքի է անցնում Երևանի պետական համալսարանում՝ սկզբում որպես հայ գրականության դասախոս, հետո՝ նույն ամբիոնի դոցենտ։
1954 թվականից նա Հայաստանի Գրողների միության անդամ էր։ 1962 թ. «Շիրվանզադեի կյանքն ու գործը» թեմայով ատենախոսության համար ստացել է բանասիրական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան։ Պրոֆեսորի կոչման է արժանացել 1964 թ.։
Պրոֆեսոր Հ. Թամրազյանը 21 տարի ղեկավարել է Երևանի պետական համալսարանի հայ գրականության ամբիոնը։
Կես դարից ավելի ակադեմիկոս Հրանտ Թամրազյանը եղել է հայ գրական կյանքի առաջին գծում և տիրական ազդեցություն է ունեցել գրականության ընթացքի վրա։
Ի սկզբանե գրականագետը հավասար հետաքրքրություն է ցուցաբերել հայ դասական գրականության նկատմամբ՝ անցյալի գրականության ուսումնասիրությունը դարձնելով ամուր հիմք՝ ժամանակակից գրական կյանքն իմաստավորելու համար։
Շիրվանզադեին նվիրված նրա առաջին աշխատությունը՝ «Շիրվանզադեի կյանքն ու գործը», Արսեն Տերտերյանի ուսումնասիրությունից հետո նոր խոսք էր գրականագիտության մեջ այդ ասպարեզում։ Հետագայում Հ. Թամրազյանի հետաքրքրությունները խորանալով ընդգրկեցին ողջ հայ գրականությունը՝ արևմտյանն ու արևելյանը, բոլոր դարաշրջանները. Խորենացուց մինչև Չարենց, մինչև Սփյուռքի գրողները՝ Հակոբ Ասատուրյանն ու Հակոբ Կարապենցը։
Պրոֆեսոր Թամրազյանի գիտական հարուստ ժառանգության մի մասը վերաբերում է հայ գրական մեծերից Թումանյանի, Չարենցի, Դեմիրճյանի, Տերյանի ստեղծագործությունների քննությանը։
Հրանտ Թամրազյանը Հովհաննես Թումանյանի ստեղծագործությունները քննում է լայն առնչությունների մեջ՝ շեշտելով Թումանյանի հոգևոր հարազատությունը հայոց միջնադարյան ավանդների, մասնավորապես Գրիգոր Նարեկացու հետ։
Բացահայտելով Թումանյանի էպիզմի առանձնահատկությունը՝ ընդգծում է, որ այն չի սահմանափակվում պատմողականությամբ կամ արտաքին աշխարհի օբյեկտիվ նկարագրությամբ, ինչը էպիզմի պարզունակ ըմբռնումն է։ Գրականագետը ցույց է տալիս, որ Թումանյանն առանց հեղինակային նվազագույն միջամտության շարժման մեջ է դնում ողջ տիեզերքը, ուր ամեն մի իր, առարկա, մարդ ու կենդանի գործում է ինքնուրույն, ապրում է սեփական կյանքով, իր բնական միջավայրում՝ հարազատ իր էությանը. «... Հենց այդ էպիկականի հատկանիշի շնորհիվ էլ Թումանյանի միասնական աշխարհում ամեն մի արարած ունի իր ձայնը, իր բախտն ու մտածմունքը, իր վարքն ու բնավորությունը»։
Հրանտ Թամրազյանը Թումանյանի մեծությունը բնութագրող ընդհանրացում է անում. «Ընդհանուր առմամբ ՝ հենց Թումանյանը կարողացավ ազատագրվել կենցաղի կապանքներից, բարձրանալ ստորոտից դեպի բարձունք, այսինքն՝ մտավ գեղարվեստական ընդհանրացումների ոլորտը՝ իմաստավորելով մարդկային հարաբերությունները, բացահայտելով հոգու գաղտնիքները, հայտնագործելով կերպարների բնական ու հուզական աշխարհը»։
Ակադեմիկոս Թամրազյանը ընթերցողին տանում և հաղորդակից է դարձնում հայ պոեզիայի կեսդարյա ուղու ներքին խմորումներին, ստեղծագործական որոնումներին, հայ գրականությանը տևական փառք բերող բանաստեղծական հաղթանակների պատմությանը, սքանչանում Թումանյան, Տերյան , Չարեց լուսավոր անունների պոեզիայի առանձնահատկությունների բացահայտումներով, համոզվում, որ նրանցից մեկի բացակայությունը անկատար կարող էր դարձնել հայ պոեզիան՝ նվազեցնելով և՛ նրա կենսունակությունը, և՛ ստեղծագործական ոգու թռիչքը։
Թումանյան-Տերյան-Չարենց բանաստեղծական շղթան պրոֆեսոր Թամրազյանի ուսումնասիրություններում ի հայտ է գալիս ժառանգական կապերով, ստացած և թողած ավանդներով, ստեղծագործական առնչություններով։
Եղիշե Չարենց Մարդը, Բանաստրղծը, Արվեստագետը շուրջ քսան տարի զբաղեցրել է Հ. Թամրազյանի միտքը՝ դառնալով գրականագետի վերլուծության ու գնահատանքի նյութը. Նա իր կյանքի վերջին քառորդ դարն ապրել է Չարենցով՝ բնավ չնվազեցնելով հայ մյուս մեծերի նկատմամբ ունեցած գիտական հետաքրքրությունը։
Չարենցի վերականգնումից հետո, երբ նրա անունն սկսեց նորից շռնդալից հնչել, նրա մասին գրվեցին բազմաթիվ գրքեր, ուսումնասիրություններ, մենագրություններ, հոդվածներ։
Թամրազյանն իր առջև խնդիր է դրել, ինչպես ինքն է նշում. «... ընտրել Չարենցի կյանքի և ստեղծագործության նշանակալից և շիկացած կետերը, կյանքի կարևոր դրվագները, առավել ուժեղ և ազդեցիկ երկերը, որոնք նոր սկիզբ են դարձել մայրենի գրականության զարգացման ճանապարհին և ազդել նաև հասարակական մտքի շարժման ընթացքի վրա»։
Անդրադառնալով բանաստեղծի ստեղծագործական թռիչքի բարձրակետերին՝ Թամրազյանն ստեղծել է Չարենցի աշխարհայացքային , ստեղծագործական զարգացումների ամբողջ զիգզագները, անցման փուլերն արտահայտող, տրամաբանական ճիշտ կառուցվածք ունեցող ամբողջական գրականագիտական աշխատություններ։ Չարենցին նվիրված երկերում Թամրազյանը հատուկ ուշադրություն է դարձնում Չարենցի անհատականության ձևավորմանը։ Քայլ առ քայլ հետևելով Չարենցի ստեղծագործական ուղու «շիկացած» կետերին՝ Թամրազյանը նկատում և առանձնացնում է մի հատկանշական գիծ, մի նրբերանգ , որն ընդգծում է բանաստեղծի յուրահատկությունը և նրա բերած նպաստը հայ պոեզիային։ Գրականագետը իր ասելիքը հաճախ հիմնավորում է զուգահեռների միջոցով, զուգահեռներ ոչ միայն հայ, այլև համաշխարհային ճանաչում ունեցող գրողների, մասնավորապես Ապոլիների հետ։
Չարենցին նվիրված ուսումնասիրությունների «շիկացած» կետերից են «Երկիր Նաիրի» վեպի և «Խմբապետ Շավարշը» պոեմի վերլուծությունները, ինչն ապացույցն է Հ. Թամրազյանի՝ ազգային ճակատագրի նկատմամբ զգայուն վերաբերմունքի, իսկ Վահան Տերյանի «Երկիր Նաիրի» շարքի և Չարենցի «պոեմանման վեպի» նույնանունությունն արդեն իսկ նրանց միջև զուգահեռ անցկացնելու պահանջ է առաջացնում՝ դրդելով խոսել նրանց առնչությունների և հակասությունների մասին։
Հ. Թամրազյանը հստակորեն սահմանագծում է այն ավանդները, որ Չարենցը ժառանգել է իր նախորդից՝ Տերյանից ու նաև այն լիցքը, որ վեպում, թաքուն թե բացահայտ, ուղղված է Տերյանի դեմ։ Չարենցը Տերյանից ժառանգել է «Հոգևոր Հայաստանի գաղափարը», քանի որ «Երկիր Նաիրի» ձևակերպումն ունի նախ և առաջ հոգևոր, և ոչ ֆիզիկական, նյութական ու տարածքային իմաստ։ Նաիրի երկիրը հենց Տերյանի շնորհիվ է մեր գիտակցության մեջ Հայաստան աշխարհի հոգևոր տարբերակը դարձել։ Եվ, վերլուծելով Վահան Տերյանի «Հոգևոր Հայաստան» հոդվածը, Թամրազյանը եզրակացնում է. «Վահան Տերյանը իր հետնորդին՝ Չարենցին , թողնում է երկու ավանդ՝ հոգևոր Հայաստանը և հայրենասիրության մակերեսային ըմբռնումների ու քաղաքականության քննադատությունը, վերլուծման սթափ հայացքը ։ Ուրեմն՝ անվիճելի էր նախորդից զատվելու ճամփաբաժանի խնդիրը, որից էլ ծնվում են բարդություններ, արգելքներ, և ծագում է հոգևոր պայքարի անհրաժեշտությունը» , - գրում է Թամրազյանը։ Թամրազյանի բնորոշմամբ՝ «Չարենցը Տերյանի աշխարհն է մտնում «մռայլ ծիծաղով», պսակազերծում է երազից, ցավից , լուսե պատրանքներից հյուսած բանաստեղծական մթնոլորտը», նա ցույց է տալիս Նաիրյան երկրի մյուս երեսը։ Վեպի գաղափարական շեշտադրման և կերպավորման մեջ շարունակվում է Չարենցի վեճը Տերյանի հետ։ Դա հատկապես վերաբերում է Մազութի Համոյի կերպարին, որի ճառերը «ոճավորվում են Տերյանի բանաստեղծական խոսքերով»։ «Չարենցը հենց այս լեզվագարությունն ու անհիմն ոգևորությունն է երգիծում», - գրում է Թամրազյանը։
Պատմական այս հանգամանքների լույսի տակ է գրականագետը քննում խմբապետ Շավարշի վարքագիծը և պոեմն ամբողջությամբ։ Թամրազյանն իրավացիորեն վերանայում է պոեմի երգիծական անվանումը՝ այն համարելով հոգեբանական պոեմ։ Նա «Խմբապետ Շավարշը» համեմատում է «Դեպի լյառն Մասիս» պոեմի հետ։ Երկու պոեմների ծնունդն էլ մի գիշերվա հոգեկան ապրումների միջոցով ստեղծված մի ամբողջ կյանքի պատմություն է։ Թամրազյանը քայլ առ քայլ հետևում է գրական հերոսի /Շավարշի/ հոգեկան վայրիվերումներին, ցույց է տալիս դրանց ակունքները, կերպարի բնավորության և վարքագծի լույսն ու ստվերը։
«Խմբապետ Շավարշի» քննությունը չարենցագիտության նվաճումներից է, որի նշանակությունը չի նվազել ցայսօր։ Այն նաև պրոֆեսոր Թամրազյանի գրականագիտական ժառանգության առավել արժեքավոր էջերից է։
Դժվար է մեկ առ մեկ անդրադառնալ Հրանտ Թամրազյան գրականագետի ու քննադատի ծանրակշիռ վաստակը կազմող բոլոր ստեղծագործություններին, այն ամենին, որ վերլուծությունն են մեր նոր ու ժամանակակից գրականության նշանավոր երևույթների՝ կապված Դուրյանի ու Թումանյանի, Իսահակյանի ու Վարուժանի, Տերյանի ու Բակունցի և շատ ուրիշ հեղինակների կյանքի ու ստեղծագործության հետ՝ այդ ամենին անդրադառնալով նորովի, աշխատելով հաղթահարել սովորության և ավանդույթի ուժը, գրական երևույթներին նայել արվեստի ըմբռնման սեփական տեսանկյունից, առաջնորդվել սեփական զգացողություններով, որոնք միշտ եղել են առողջ, սթափ, հետևաբար՝ անվրեպ։
1953 թվականից ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ, ՀԽՍՀ Պետական մրցանակի, Հայաստանի ԳՄ Մ. Նալբանդյանի անվան մրցանակի դափնեկիր, 1996 թվականից ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս, «Ժողովուրդների բարեկամության» շքանշանակիր Հրանտ Սմբատի Թամրազյանը նաև Ուսուցիչ էր, գիտնական-մանկավարժ, ինչպես ռուս քննադատ Ալեքսանդր Գոռլովսկին է նկատել. «...Հրանտ Թամրազյանը իր հոգեկան խառնվածքով արվեստագետ է»։ Թամրազյանը արվեստի բարձրագույն չափանիշներով էր առաջնորդվում՝ քննելով հայ միջնադարյան, արևմտահայ ու արևելահայ, ժամանակակից բանաստեղծների գործերը, չխնայելով ճշմարիտ քննադատական խոսքը, ստույգ նկատառումները հանուն կատարյալ գրականության բարձր մակարդակի ապահովման։
Կյանքում և աշխատանքում նա ազնիվ ընկեր էր, լավ խորհրդատու, անշահախնդիր սատարող, բարձր և յուրօրինակ մտավորական։

Երիտասարդ բանաստեղծի հասունությունը։ (Հրաչյա Հովհաննիսյանի մասին) //Ավանգարդ.- 1949.- 25 հունւսի:
Ընդդեմ գրական խոտանի։ (Վ. Արամունու և Ց. Շողենցի բանաստեղծությունների ժողովածուների մասին) /Հր. Թամրազյան, Հր. Հովհաննիսյան //Գրական թերթ.- 1949.- 17 օգոստոսի:

Խանդավառ երգիչը։ (Թաթուլ Հուրյանի «Բանաստեղծություններ և պոեմներ» գրքի մասին) //Ավանգարդ.- 1949.- 30 նոյեմբերի:
Հովհաննես Հովհաննիսյան։ (Մահվան 20-ամյակի առթիվ) //Ավանգարդ.- 1949.- 28 սեպտեմբերի:

Նոր-Այրի «Նովելներ և վիպակներ» գիրքը //Գրական թերթ.- 1949.- 24 հոկտեմբերի:

Նոր ճանապարհի համար։ (Գևորգ Էմինի «Նոր ճանապարհ» գրքի մասին) /Հր. Թամրազյան, Ս. Աղաբաբյան //Գրական թերթ.- 1949.- 24 օգոստոսի:


Առաջին գիրքը։ (Շահեն Թաթիկյանի «Հաղթանակի օրը» գրքի մասին) //Գրական թերթ.- 1950.- 31 օգոստոսի:

Բանաստեղծուհու նոր գիրքը։ (Սիլվա Կապուտիկյանի «Այս իմ երկիրն է» գրքի մասին) //Սովետական գրականություն և արվեստ.- 1950.- № 3.- էջ 121-127:

Հայ դրամատուրգիայի հիմնադիրը։ (Գ. Սունդուկյանի ծննդյան 125-ամյակի առթիվ) //Ավանգարդ.- 1950.- 13 հուլիսի:

Մեծ թեման փակուղու առաջ։ (Քր. Թափալցյանի «Պատերազմ» վեպի 2-րդ հատորի մասին) /Հր. Թամրազյան, Ս. Աղաբաբյան //Գրական թերթ.- 1950.- 10 ապրիլի:


Բանաստեղծությունների երեք ժողովածու։ (Վահագն Դավթյանի, Հր. Հովհաննիսյանի և Պարույր Սևակի առաջին ժողովածուների մասին) //Սովետական գրականություն և արվեստ.- 1951.- № 10.- էջ 142-149:

Հովհաննես Շիրազի «Գիրք խաղաղության և սիրո» գիրքը //Գրական թերթ.- 1951.- 29 ապրիլի:

Համո Սահյանի «Սլացքի մեջ գիրքը //Ավանգարդ.- 1951.- 8 մարտի:

Բանվոր դասակարգը կյանքում և վեպերում //Սովետական գրականություն և արվեստ.- 1951.-№ 7.- էջ 102-114:

Հաղթանակի պայծառ հավատով։ (Զ. Մարգարյանի «Ակնարկներ և պատմվածքներ» գրքի մասին) //Գրական թերթ.- 1951.- 10 հոկտեմբերի:


Հարազատ երկրի համար։ (Ա. Շահբազի «Ակնարկներ և պատմվածքներ» գրքի մասին) //Ավանգարդ.- 1952.- 3 հունվարի:

«Երիտասարդ գրող» ալմանախը //Սովետական գրականություն և արվեստ.- 1952.- № 1.- էջ 149-152:

Պոեզիայի կենսական ուժը։ (Ս. Կապուտիկյանի «Իմ հարազատներըգրքի մասին) //Ավանգարդ.- 1952.- 15 մարտի:

Կյանքի հետ, կյանքի համար։ (Ս. Կապուտիկյանի ստեղծագործական ուղին) //Սովետական գրականություն և արվեստ.- 1952.- № 4.- էջ 134-143:

Պետրոս Դուրյան։ (Ծննդյան 100-ամյակի առթիվ) //Ավանգարդ.- 1952.- 20 մայիսի:

Շիրվանզադեն և ռեալիստական դրամատուրգիայի մի քանի հարցեր //Գրական թերթ.- 1952.- 9 օգոստոսի:

Գրական խալտուրայի և անսկզբունքայնության դեմ։ (Ա. Սարոյանի «Խաղաղության երթը» գրքի մասին) //Սովետական գրականություն և արվեստ.- 1953.- № 2.- էջ 142-148:

Պոեզիան և կյանքը։ [Պոեզիայի հարցերը քննարկման արդյունքում] //Գրական թերթ.- 1953.- 10 հունիսի:

Ետպատերազմյան սովետահայ պոեզիան։ (ՀՍԳ 3-րդ համագումարում կարդացված զեկուցումից) //Գրական թերթ.- 1954.- 25 հուլիսի:

Մեծ բովանդակություն բարձր արվեստի համար //Սովետական գրականություն և արվեստ.- 1954.- № 4.- էջ 98-121:

Շիրվանզադեի դրամատուրգիան.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1954.- 212 էջ:

Շիրվանզադեի դրամատուրգիան //Սովետական գրականություն և արվեստ.- 1954.- № 1.- էջ 129-151; № 2..- էջ 111-140:

Պոեզիայի ժողովրդայնության համար։ (Զեկուցում՝ Հայաստանի սովետական գրողների 3-րդ համագումարում) //Սովետական գրականություն և արվեստ.- 1954.- № 9.- էջ 115-128:

Սովետահայպ ոեզիայի զարգացման կենսական հարցերը։ (Քննարկում՝ՀՍԳ միությունում) //Գրական թերթ.- 1954.- 13 փետրվարի:

Ալեքսանդր Շիրվանզադե։ (Մահվան 20-ամյակի առթիվ) //Սովետական Հայաստան.- 1955.- 7 oգոստոսի:

Առաջին խիզախումը։ (Ալ. Շիրվանզադեի «Հրդեհ նավթագործարանում» պատմվածքի մասին) //Գրական թերթ.- 1955.- 7 օգոստոսի:

Գուսան Աշոտ։ [Առաջաբան] /Գուսան Աշոտ, Գուսանի սերը.- Երևան, 1955.- էջ 37:

Ժողովրդի ազնիվ, իմաստուն քնարը։ (Ավետիք Իսահակյանի ծննդյան 80-ամյակի առթիվ) //Գրական թերթ.- 1955.- 29 հոկտեմբերի:

Ժողովրդի գրողը։ (Վրթանես Փափազյան) //Գրական թերթ.- 1955.- 30 ապրիլի:

Ժողովրդի գրողը։ (Վրթանես Փափազյանի մասին) //Գրական թերթ.- 1955.- 30 ապրիլի:

Ժողովրդի մեծ գրողը։ (Ալեքսանդր Շիրվանզադեի մահվան 20-ամյակի առթիվ).- Եր.- 1955.- 2 սեպտեմբերի:

Упрощённая картина большой жизни: (О книге А. Араксманяна "Свобода в издании") //Коммунист.- 1955.– 9 сентября.

Ալեքսանդր Շիրվանզադե /Կյանքն ու գործունեությունը.- Երևան։ ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., 1956.- 180 էջ:

Արսեն Տերտերյանի «Պերճ Պռոշյան» աշխատությունը //Սովետական գրականություն.- 1956.- № 3.- էջ 149-153:

Արևի, գարնան ու սիրո երգիչը։ (Միսաք Մեծարենցի ծննդյան 70-ամյակի առթիվ) //Գրական թերթ.- 1956.- 31 հունվարի:

Ընդդեմ սուբյեկտիվ քննադատության //Սովետական Հայաստան.- 1956.- 4 օգոստոսի:

Լուրջ գործի սկզբին։ (Հակոբ Սալախյանի «Եղիշե Չարենց» գրքի մասին) //Սովետական գրականություն.- 1956.- № 9.- էջ 152-155:

Պոեզիայի մայրուղիներով։ (Համո Սահյանի «Բարձունքի վրա» գրքի մասին) //Գրական թերթ.- 1956.- 22 հուլիսի:

Драматургия Ширванзаде /[Пер. с арм. Г. Татосян].- Ереван: Айпетрат, 1956.- 139 с.

Прямой разговор: (О поэзии Советской Армении) //Дружба народов.- 1956.- № 5, С. 159-165.

Կոնֆլիկտն ու կերպարները մեր վեպերում։ (Ս. Խանզադյանի «Հողը», Ս. Այվազյանի «Լեռնցիներ», Քր. Թափալցյանի «Ոսկե հովիտ») //Սովետական գրականություն.- 1957.- № 1.- էջ 124-151:

Հայ գրականության պատմություն /Դասագիրք միջն. դպր. 9-րդ դասարանի համար.- Երևան։ Լույս, 1957-1968.- 2347 էջ [էջերի ընդհանուր քանակը]:

Александр Ширванзаде: (Критико-биографический очерк) /Ширванзаде Ал. Собрание сочинений.- Москва: Известия, 1957.- Т. 1, С. 5-29.

Ալեքսանդր Շիրվանզադե։ (Ծննդյան 100-ամյակի առթիվ) //Լույս Փարիզի.- 1958.- 8 նոյեմբերի:

Եղիշե Չարենցը և սովետահայ պոեզիան //Սովետական գրականություն.- 1958.- № 1.- էջ 99-110:

Ընդդեմ անսկզբունք բանավեճի և մերժելի բարքերի։ (Նախահամագումարյան ամբիոն) //Գրական թերթ.- 1958.- 17 սեպտեմբերի:

Հայրենի գրականության հպարտությունը։ (Ալ. Շիրվանզադեի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ) //Գրական թերթ.- 1958.- 14 նոյեմբերի:

Հայրենի գրականության հպարտությունը։ (Շիրվանզադեի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ) //Գրական թերթ.- 1958.- 14 նոյեմբերի:

Մեծ կյանքի ճանապարհին։ (Շիրվանզադեի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ) //Գրական Ադրբեջան.- 1958.- № 5.- էջ 85-104:

Նորից մի պիեսի և նրա բեմադրության մասին։ (Գ. Բորյանի «Նույն հարկի տակ» պիեսի մասին ) //Սովետական արվեստ.- 1958.- № 5.- էջ 54-62:

Շիրվանզադե /Համառոտ ակնարկ.- Երևան։ Հայպետհրատ., 1958.- 143 էջ:

Վ. Դավթյանի «Լուսաբացը լեռներում» գիրքը //Սովետական գրականություն.- 1958.- № 7.- էջ 175-182:

Տրադիցիայի ուժը։ (Ալ. Շիրվանզադեի մասին) //Տեղեկագիր ՀՍՍՀ ԳԱ․ Հասարակական գիտություններ.- 1958.- № 10.- էջ 11-18:

Ал. Ширванзаде /(Критико-биографический очерк).- Ереван: Айпетрат., 1958.- 98 с.

Կենսական հարցեր։ (Ժամանակակից հայ պոեզիայի մասին) //Գրական թերթ.- 1959.- 10 ապրիլի:

Պոեզիայի ժողովրդայնության մասին։ (Զեկուցում Հայաստանի սովետական գրողների 4-րդ համագումարում) //Գրական թերթ.- 1959.- 11 հունվարի:

Առողջ սկզբունքի, ճշմարիտ խոսքի համար //Գրական թերթ.- 1960.- 8 հունվարի:

Ժողովրդի հետ, ժողովրդի համար։ (Գեղամ Սարյանի ստեղծագործական կյանքի 40-ամյակը) //Սովետական գրականություն.- 1960.- № 11.- էջ 161-172:

Շիրվանզադեն և նրա նախորդները։ (Քննադատական ռեալիզմի պատմությունից) //Սովետական գրականություն.- 1960.- № 7.- էջ 123-142:

Սովետահայ գրականության զարգացման ուղիները 30-ական թվականներին //Գրական թերթ.- 1960.- 14 հոկտեմբերի:

Սովետահայ դրամատուրգիայի ավանդը /Հր. Թամրազյան, Ս. Աղաբաբյան //Սովետական արվեստ.- 1960.- № 11.- էջ 50-53:

Սովետահայ դրամատուրգիայի ավանդը /Հր. Թամրազյան, Ս. Աղաբաբյան //Սովետական արվեստ.- 1960.- № 12.- էջ 34-38:

Ал. Ширванзаде и развитие реализма в армянской литературе //Из истории литератур народов Закавказья.- Ер.- Изд-во Ер. ун-та., 1960.- С. 139-161.

Գեղամ Սարյան։ [Առաջաբան]: Գեղամ Սարյան /Երկերի ժողովածու.- Երևան, 1961.- Հ. 1.- էջ 5-22:

Ժողովրդային պոեզիայի արգասավոր ուղին։ (Սովետահայ պոեզիայի պատմությունից) //Սովետական գրականություն.- 1961.- № 2.- էջ 101-120:

Շիրվանզադե /Կյանքը և գործը.- Երևան։ Հայպետհրատ., 1961.- 592 էջ:

Պատմական թեմատիկան և «Մխիթար սպարապետը» //Գրական թերթ.- 1961.- 25 օգոստոսի:

Սովետահայ գրականությունը 30-ական թվականներին /Սովետահայ գրականության պատմություն.- Երևան։ ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1961.- Հ. 1.- էջ 499-626:

Գրական ուղիներում.- Երևան։ Հայպետհրատ., 1962.- 313 էջ:

Հսկաներն ու թզուկները։ (Բեյրութում լույս տեսնող «Սփյուռք» շաբաթաթերթի և նրա խմբագիր Ս. Սիմոնյանի հոդվածի մասին) //Գրական թերթ.- 1963.- 1 փետրվարի:

Մեծ բանաստեղծի ավանդները։ (Եղիշե Չարենցի «Երկերի» 1-ին հատորի մասին) //Սովետական Հայաստան.- 1963.- 11 հոկտեմբերի:

Սովետահայ գրականության զարգացման ուղիների մասին //Գրական թերթ.- 1963.- 20 սեպտեմբերի, 27 սեպտեմբերի:

Քննադատությունը գիտության և արվեստի ճանապարհին //Սովետական գրականություն.- 1963.- № 9.- էջ 131-144:

С позиций исторической правды: [О книге С. Ханзадяна «Мхитар Спарапет»] //Дружба народов.- 1963.- № 9, С. 273-276.

Սիամանթո //Սովետական գրականություն.- 1964.- № 6.- էջ 109-142:

Սիամանթո.- Երևան։ Հայպետհրատ., 1964.- 247 էջ:

О путях развития советской армянской литературы //Литературная Армения.- Ер., 1964.- № 1, С. 67-73.

Երկու խոսք մի հարցաթերթիկի առթիվ։ (Սովետահայ գրականության խնդիրների մասին) //Սովետական գրականություն.- 1965.- № 7.- էջ 123-131:

Հրաչյա Քոչարի «Սպիտակ գիրքը» //Գրական թերթ.- 1965.- 7 մայիսի:

Ակադեմիկոս Արսեն Տերտերյանի կյանքի և գիտական գործունեության համառոտ ակնարկ //Տերտերյան Ա.Հ. Կենսամատենագիտություն.- Երևան։ ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1966.- էջ 7-51:

Անտիպ էջեր Հրաչյա Քոչարի արխիվից //Բանբեր Հայաստանի արխիվների.- 1966.- № 3.- էջ 205-233:

Եկեք պարզ խոսենք...: (Հայ գրականության դասավանդման հարցերը 9-10-րդ դասարաններում) //Հայոց լեզուն և գրականությունը դպրոցում.- 1966.- № 1.- էջ 35-41:

Խոսք պոեզիայի ճանապարհի մասին //Գրական թերթ.- 1966.- 15 ապրիլի, 22 ապրիլի:

Հայ գրականություն։ Դասագիրք միջնկարգ դպրոցի IX-XI դասարանների համար /8-րդ հրատ.- Երևան։ Լույս, 1966.- 226 էջ:

Литература 30-их годов //История армянской советской литературы.- Москва: Наука, 1966.- С. 129-178.

Անտիպ էջեր Հրաչյա Քոչարի արխիվից //Բանբեր Հայաստանի արխիվների.- 1967.- № 2.- էջ 193-206:

Ելույթ՝ Գուրգեն Մահարու «Այրվող այգեստաններ» վեպի մասին //Բանբեր Երևանի համալսարանի.- 1967.- № 2.- էջ 206-261:

Ժամանակակից հայ պոեզիայի զարգացման մի քանի խնդիրներ //Սովետական գրականություն.- 1967.- № 2.- էջ 130-138; № 3.- էջ 116-138:

Խոհեր Չարենցի անցած ճանապարհի մասին //Գրական թերթ.- 1967.- 21 հուլիսի, 28 հուլիսի, 4 օգոստոսի:

Սիրո և ցավի պոեզիան։ (Վ. Դավթյանի «Գինու երգը» գրքի մասին) //Սովետական գրականություն.- 1967.- № 5.- էջ 108-118:

О современной армянской поэзии //Литературная Армения.- 1967.- № 2, С. 80-92; № 9, С. 120-121.

Ширванзаде. Жизнь и творчество.- Москва: Советский писатель, 1967.- 387 с.

Իսկական գրողի հանապարհը։ (Հրանտ Մաթևոսյանի մասին) //Սովետական Հայաստան.- 1968.- 22 մարտի:

Раздумье о творческом пути Чаренца //Литературная Армения.- 1968.- № 6, С. 63-76.

Թումանյանը քննադատ։ (Ծննդյան 100-ամյակի առթիվ) //Բանբեր Երևանի համալսարանի.- 1969.- № 2.- էջ 19-32:

Հայ գրականություն։ Դասագիրք միջնակարգ դպրոցի 9-րդ դասարանների համար /Լրացված բարեփոխված հրատ.- Երևան։ Լույս, 1969.- 252 էջ:

Հովհաննես Թումանյան։ (Բնութագրական փորձ։ Հովհաննես Թումանյանի ծննդյան 100-ամյակի արթիվ) //Սովետական գրականություն.- 1969.- № 9.- էջ 20-46:

Ованес Туманян - критик: Ованес Туманян //(Материалы всесоюз. межуниверситет. науч. конференции).- Ер.- 1969.- С. 52-75.

Հայ գրականություն։ Դասագիրք միջնակարգ դպրոցի 9-րդ դասարանների համար /Լրացված բարեփոխված հրատ.- Երևան։ Լույս, 1970.- 252 էջ:

Սովետահայ քննադատության պատմությունից //Սովետական գրականություն.- 1970.- № 7.- էջ 133-156:

Մաքուր մարդու մասին։ (Հակոբ Սալախյանի մահվան երկրորդ տարելիցի առթիվ) //Գրական թերթ.- 1971.- 10 սեպտեմբերի:

Հեղափոխությունը և ազգային պոեզիան //Բանբեր Երևանի համալսարանի.- 1971.- № 1.- էջ 3-12:

Սովետահայ գրականությունը 50 տարում.- Երևան։ Երևանի համալսարանի հրատ., 1971.- էջ 5-100:

Տաղանդի ծնունդը։ (Ալեքսանդր Շիրվանզադե).- Երևան։ Հայաստան, 1971.- 124 էջ:

Ալեքսանդր Շիրվանզադե /Հայ նոր գրականության պատմություն.- Երևան։ ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1972.- Հ. 4.- էջ 183-250:

Բանաստեղծի ճանապարհը։ (Հր. Հովհաննիսյանի «Բանաստեղծություններ» գրքի 1–2 հատորների մասին) //Գրական թերթ.- 1972.- 4 օգոստոսի:

Գիտնականի վաստակը։ (Սուրեն Աղաբաբյանի մասին) //Սովետական Հայաստան.- 1972.- 10 փետրվարի:

Խոհեր քննադատության մասին //Սովետական Հայաստան.- 1972.- 7 մարտի:

Չարենցի մահվան տեսիլները //Սովետական գրականություն.- 1972.- № 6.- էջ 18-34:

Եղիշե Չարենցը.- Կահիրե։ Ատլաս, 1973.- էջ 7-8:

Լուսավոր տաղանդ։ [Առաջաբան] /Դավթյան Վ.Երկերի ժողովածու.- Երևան, 1973.- Հ. 1.- էջ 3-18:

Չարենցի մահվան տեսիլները //Չարենցյան ընթերցումներ.- Եր.- 1973.- Հ. 1.- էջ 41-71:

На литературных путях: Размышления об армянской поэзии /Пер. М. Малхазовой: Москва: советский писатель, 1973.- 279 с.

Արվեստի արգասավոր ուղիներով։ [Մկրտիչ Սարգսյանի ծննդյան 50-ամյակը] //Գրական թերթ.- 1974.- 21 հունիսի:

Բակունցի ստեղծագործության գնահատության շուրջ։ (Ռ. Իշխանյանի «Ակսել Բակունցի կյանքը և արվեստը» գրքի մասին) //Սովետական գրականություն.- 1974.- № 11.- էջ 98-109:

Բոցավառ կյանքի պատմություն։ (Ալբերտ Արիստակեսյանի «Պարույր Սևակ» գրքի մասին) //Գրական թերթ.- 1974.- 22 նոյեմբերի:

Գիտությունը բանաստեղծության բարդ ուղիներում։ [Ալմաստ Զաքարյանի «20-րդ դարի սկզբի հայոց բանաստեղծությունը» գրքի մասին] //Գրական թերթ.- 1974.- 1 մարտի:

Երիտասարդ Չարենցը.- Երևան։ Հայաստան, 1974.- 217 էջ:

Հովհաննես Շիրազ /Թամրազյան Հ. Հովհաննես Շիրազի մասին.- Երևան, 1974.- էջ 37-73:

Հովհաննես Շիրազ //Սովետական գրականություն.- 1974.- № 4.- էջ 115-128:

Մեծարենց- սպասման հիվանդը //Գարուն.- 1974.- № 12.- էջ 58-66:

Չարենցը և հեղափոխությունը (1917-1920 թթ.) //Չարենցյան ընթերցումներ.- Երևան, 1974.- Հ. 2.- էջ 3-31:

Բանաստեղծը և դարը։ (Ավ. Իսահակյանի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ) //Գարուն.- 1975.- № 10.- էջ 15-30:

Բարոյական տաղանդ։ (Էդուարդ Թոփչյանի մահվան առթիվ) //Գրական թերթ.- 1975.- 5 սեպտեմբերի:

Գրական դիմանկարներ, հոդվածներ.- Երևան։ Հայաստան, 1975.- Հ. 1.- 428 էջ:

Ժամանակակից հայ պոեզիայի զարգացման մի քանի խնդիրներ //Սովետական գրականություն.- 1975.- № 2.- էջ 130-138; № 3.- էջ 116-133:

Խոշոր գիտնականը, անզուգական մարդը։ (Արամ Ինճիկյանի հիշատակին) //Գրական թերթ.- 1975.- 28 մարտի:

Հայրենական պատերազմը և հայ գրականությունը //Սովետական գրականություն.- 1975.- № 9.- էջ 112-136:

Հրաչյա Քոչար։ [Առաջաբան]: Քոչար Հ. Ընտիր երկեր 2 հատորով.- Երևան, 1975.- Հ. 1․- էջ 5-22:

Ռուբեն Զարյանի «Հուշապատումը» //Սովետական գրականություն.- 1975.- № 12.- էջ 110-113:

Դերենիկ Դեմիրճյան /Կյանքն ու ստեղծագործությունը.- Երևան։ Հայաստան, 1976.- 182 էջ:

Ինքնատիպ գիրք, ինքնատիպ անհատականություն։ (Զորի Բալայանի և նրա «Գոտեմարտ» գրքի մասին) //Գրական թերթ.- 1976.- 20 օգոստոսի:

Կրկին Բակունցի ստեղծագործության գնահատության շուրջ։ (Ռ. Իշխանյանի «Ակսել Բակունցի կյանքը և արվեստը» գրքի մասին) //Գրական թերթ.- 1976.- 15 հոկտեմբերի:

Արգասավոր ճանապարհ։ (Մկրտիչ Մկրյանի ծննդյան 70-ամյակի առթիվ) //Սովետական Հայաստան.- 1977.- 7 դեկտեմբերի:

Գեղեցիկի բարձունքներում։ (Վահագն Դավթյանի «Կոմունիստներ» բանաստեղծության և «Տաղարան» բանաստեղծական շարքի մասին) //Սովետական Հայաստան.- 1977.- 25 օգոստոսի:

Դերենիկ Դեմիրճյան /Կյանքն ու ստեղծագործությունը.- Երևան։ Սովետական գրող, 1977.- 221 էջ, 2 թ. նկար:

Եթե Բաբելոնում թարգմանիչներ լինեին։ (Լևոն Մկրտչյանի «Եթե Բաբելոնում թարգմանիչներ լինեին» գրքի մասին) //Սովետական Հայաստան.- 1977.- 2 մարտի:

Եղիշե Չարենցի «Երկիր Նաիրի» վեպը։ (Չարենցի ծննդյան 80-ամյակի առթիվ) //Պատմաբանասիրական հանդես.- 1977.- № 4.- էջ 23-43:

«Երեքի» դեկլարացիան, գրական փորձը և Եղիշե Չարենցը //Գարուն.- 1977.- № 11.- էջ 62-72:

Հայկական համամարդկայնության պատմիչը։ (Դերենիկ Դեմիրճյանի մասին) //Սովետական Հայաստան.- 1977.- 18 մայիսի:

Մի փոքրիկ գլուխգործոց։ (Հովհ. Թումանյանի «Բարձրից» բանաստեղծության մասին) //Գրական թերթ.- 1977.- 25 փետրվարի:

Չարենցի յոթ խորհուրդը /Չարենցյան ընթերցումներ.- Երևան, 1977.- Հ. 3.- էջ 3-25:

Չարենցի «շեղումներից» մեկը։ (Ծննդյան 80-ամյակի առթիվ) //Սովետական գրականություն.- 1977.- № 11.- էջ 115-124:

Տաղանդի անակնկալները։ (Վ. Անանյանի մասին) //Գրական թերթ.- 1977.- 25 փետրվարի:

Բանաստեղծը և ճակատագիրը.- Երևան։ Սովետական գրող, 1978.- 389 էջ:

Գրականագետի ազնիվ վաստակը։ (Էդուարդ Թոփչյանի մասին) //Գրական թերթ.- 1978.- 6 հունիսի:

Զորայր Խալափյանի նոր վեպը։ [Առաջաբան] /Զ. Խալափյան. Եվ վերադարձնելով ձեր դիմանկարը.- Երևան, 1978.- էջ 3-8:

Էջեր հայ քննադատական մտքի պատմությունից. Գրիգոր Արծրունի //Բանբեր Երևանի համալսարանի.- 1978.- № 2.- էջ 134-154:

Ինճիկյան Արամ Մկրտիչի //Հայկական սովետական հանրագիտարան.- Երևան, 1978.- Հ. 4.- էջ 346:

Սիամանթոյի տառապանքի և երազների խորհուրդը։ (Ծննդյան 100-ամյակի արթիվ) //Սովետական Հայաստան.- 1978.- 24 դեկտեմբերի:

Շիրվանզադե։ Կյանքը և գործը /2-րդ բարեփոխված հրատ.- Երևան, 1978.- 499 էջ:

На литературных путях /Размышление об армянской поэзии.- Москва: Советский писатель, 1978.– 27 с.

Ширванзаде А.М. //Большая советская энциклопедия.- Москва: Советская энциклопедия, 1978.- Т. 29, С. 411-412.

Բարձ ներշնչումների գիտնականը։ (Ռուբեն Զարյանի մասին) //Հայրենիքի ձայն.- 1979.- 24 հոկտեմբերի:

Գեղեցկության երգիչն ու սերմնացանը։ (Ա. Բակունցի մասին) //Սովետական Հայաստան.- 1979.- 4 հուլիսի:

«Երկիր Նաիրի» վեպը //Չարենցյան ընթերցումներ.- 1979.- Հ. 4, 111-142:

Նալբանդյանը քննադատ //Բանբեր Երևանի համալսարանի.- 1979.- № 3.- էջ 15-40:

Տաղանդի հմայքը։ (Սիլվա Կապուտիկյանի ծննդյան 60-ամյակի առթիվ) //Երեկոյան Երևան.- 1979.- 19 հունվարի:


Արվեստի մի գեղեցիկ էջ։ (Աբիգ Ավագյան։ Գրական դիմանկար) //Գրական թերթ.- 1980.- 1 մայիսի:

Բարձ ներշնչումների գիտնականը։ (Ռուբեն Զարյանի մասին) //«Ռուբեն Զարյան» ժողովածու.- Երևան, 1980.- էջ 46-51:

Գիտության մեծ երախտավորը։ (Առաջաբան) /Ա. Տերտերյան. Երկեր.- Երևան, 1980.- էջ 3-24:

Գուրգեն Մահարու երգը //Սովետական Հայաստան.- 1980.- № 5.- էջ 36-37:

Սովետահայ գրական կյանքի առաջին տարիները //Սովետական Հայաստան.- 1980.- № 8.- էջ 11, 14:

Սովետահայ գրականության պատմություն /Երևանի պետական համալսարան.- Եր.: Եր. համալս. հրատ., 1980.- 688 էջ:

ՎԵրջաբանի փոխարեն։ [Վերջաբան] /Վ. Անանյան. Ու՞ր են տանում կածանները.- Երևան, 1980.- էջ 583-591:


Եղիշե Չարենց.- Երևան։ Սովետական գրող, 1981.- 472 էջ:

Հայ գրական քննադատության քրեստոմատիա.- Երևան, 1981:

Ուրվագծեր հայ գրական քննադատության պատմության։ [Առաջաբան] /Հայ գրական քննադատության քրեստոմատիա.- Երևան, 1981.- Հ. 1.- էջ 5-99:

Ականավոր գիտնականը, մանկավարժը։ (Արսեն Տերտերյանի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ) //Սովետական Հայաստան.- 1982.- 26 դեկտեմբերի:

Արսեն Տերտերյան /Գիտնականը և մանկավարժը.- Երևան։ Եր. համալսարանի հրատ., 1982.- 93 էջ:

Արվեստի մի գեղեցիկ էջ։ [Առաջաբան] /Ա. Ավագյան. Վերջին հանգրվան.- Երևան, 1982.- էջ 3-9:

Հայ գրականություն։ Դասագիրք միջնակարգ դպրոցի 9-րդ դասարանների համար /Լրացված բարեփոխված հրատ.- Երևան։ Լույս, 1982.- 252 էջ:

Հայ գրականության դասավանդման շուրջ /Հայոց լեզուն և գրականությունը դպրոցում.- 1982.- № 2.- էջ 5-15:

Հայ գրականության դասավանդման մի քանի հարցեր //Սովետական դպրոց.- 1982.- 18 փետրվարի:

Մի հին բանավեճի առիթով //Սովետական գրականություն.- 1982.- № 10.- էջ 133-140:

Նույն աքասիաների շուքի տակ։ (Միսաք Մեծարենցի և Ա. Հարությունյանի բանաստեղծությունների քննություն) //Սովետական Հայաստան.- 1982.- № 2.- էջ 26-34:

Շիրվանզադե /Հայկական սովետական հանրագիտարան.- 1982.- Հ. 8.- էջ 517-519:

Պետրոս Դուրյանի ոճի խնդիրը //Գրական թերթ.- 1982.- 28 օգոստոսի, № 34:

Տաղանդի հավերժ կենսունակությունը։ (Վահագն Դավթյանի ծննդյան 60-ամյակի առթիվ) //Գրական թերթ.- 1982.- 24 սեպտեմբերի:

Բացառիկ սիրո գաղտնիքը։ (Էդուարդ Աղայանի մասին) //Երևանի համալսարան.- 1983.- 23 ապրիլի:

Կյանքի պես ճշմարիտ, կյանքի պես հարատև։ (Ալ. Շիրվանզադեի ծննդյան 125-ամյակի առթիվ) //Սովետական Հայաստան.- 1983.- 28 ապրիլի:

Հայ գրականության ուժը և հպարտությունը։ (Ալ. Շիրվանզադեի ծննդյան 125-ամյակի առթիվ) //Գրական թերթ.- 1983.- 29 ապրիլի:

Հայ քննադատություն։ Հ. 1: Գրական մտքի ակունքները և ձևավորումը /V դար.- Երևան։ Սովետական գրող, 1983.- 441 էջ:

Հայրենի եզերքի ասքը։ (Հրանտ Մաթևոսյանի մասին) //Գարուն.- 1983.- № 4.- էջ 59-65:

Հրապարակախոսի ձայնը։ (Մարգո Ղուկասյանի մասին) //Գրական թերթ.- 1983.- 21 հոկտեմբերի:

Նաև՝ մեծ քաղաքացի։ (Ալ. Շիրվանզադեի ծննդյան 125-ամյակի առթիվ) //Գրական թերթ.- 1983.- 29 ապրիլի:

Ցաված սրտի և լուսավոր երազների գիրքը։ [Առաջաբան] /Նոդար Դումբաձե. Հավերժության օրենքը.- Երևան, 1983.- էջ 5-20:

«Քաոսը» և հայ ռեալիզմը //Սովետական գրականություն.- 1983.- № 4.- էջ 87-103:

Խաչատուր Աբովյանի գրական-քննադատական հայացքները //Բանբեր Երևանի համալսարանի.- 1984.- № 3.- էջ 3-15:

Մտորումներ մայրամուտից առաջ։ (Համո Սահյանի ծննդյան 70-ամյակի առթիվ) //Գրական թերթ.- 1984.- 24 հունվարի:

«Նարեկը» Մեծարենցի հայացքով։ (Գ. Նարեկացու «Մատյան ողբերգության» պոեմի մասին) //Սովետական Հայաստան.- 1984.- № 4.- էջ 24-26:

Սովետահայ գրականության պատմություն /2-րդ բարեփոխված հրատ.- Երևան։ Լույս, 1984.- 608 էջ:

Книга о исстрадавшемся сердце и светлых мечтаниях: [О книге Нодара Думбадзе «Закон вечности»] /Литературная Армения.- 1984.- № 2, С. 98-102.

Բանաստեղծի սխրանքը։ (Վ. Տերյանի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ) //Հայրենիքի ձայն.- 1985.- 22 մայիսի:

Գեղարվեստական ոճի և հոգեբանական ռեալիզմի խնդիրը։ (Վ. Տերյանի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ) //Գրական թերթ.- 1985.- 24 մայիսի:

Հայ քննադատություն։ Գիրք 2 /VI-XV դար.- Երևան։ Սովետական գրող, 1985.- 539 էջ:

Պոեզիայի երկրային ակունքները և սիրո վեպը...։ (Վահան Տերյանի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ) //Գրական թերթ.- 1985.- 17 մայիսի:

Վահան Տերյան.- Երևան։ Սովետական գրող, 1985.- 229 էջ:

Րաֆֆու քննադատական հայացքները։ (Րաֆֆու ծննդյան 150-ամյակը) //Բանբեր Երևանի համալսարանի.- 1985.- № 3.- էջ 3-22:

Գեղարվեստական լեզվի և բովանդակության նոր ըմբռնումները հայոց միջնադարում //Սովետական գրականություն.- 1986.- № 9.- էջ 107-120:

Էջեր հայ քննադատության պատմությունից։ (Մեսրոպ Թաղիադյան) //Բանբեր Երևանի համալսարանի.- 1986.- № 2.- էջ 11-23:

Ընտիր երկեր։ Բանաստեղծության հազարամյա խորհուրդը /Հոդվածների ժողովածու.- Երևան։ Սովետական գրող, 1986.- 527 էջ:

Շիրվանզադեի գրական-քննադատական հայացքները /Հայոց լեզուն և գրականությունը դպրոցում.- 1986.- № 6.- էջ 43-50:

Եղիշե Չարենցը.- Երևան։ Արևիկ, 1987.- 490 էջ:

Ժողովրդական կյանքի վիպասանությունը։ [Առաջաբան] /Ա. Սահինյան. Ընտիր երկեր 3 հատորով.- Երևան, 1987.- Հ. 1.- էջ 3-22:


Արդար չափ ու կշիռ։ [Առաջաբան]: /Ե. Ազատյան. Գրական-գեղարվեստական սևեռումներ.- Լավերն (ԱՄՆ, Կալիֆորնիա), 1988.- էջ 1-7:

Գեղարվեստական լեզվի և բովանդակության նոր ըմբռնումները հայոց միջնադարում /Երևանի պետական համալսարան.- Երևան, 1988.- 73 էջ:

Եղիշե Չարենց։ [Բնութագրական փորձ] /Չարենցյան ընթերցումներ.- Եր.- 1988.- Հ. 5.- էջ 53-78:

Լևոն Շանթի երկերուն գինեձոնը։ (Պրոֆ. Հրանտ Թամրազյանի խոսքը) //Նոր կյանք.- 1988.- Ժ տարի, թիվ 11, 8 մարտի, [Լոս Անջելես]:

Խոսք հիշատակի։ (Սուրեն Աղաբաբյանի մասին) /Չարենցյան ընթերցումներ.- Երևան, 1988.- Հ. 5.- էջ 133-134:

Այս բանաստեղծը։ Բոցավառ կյանքի պատմություն :Ղողանջ հիշատակի /Պարույր Սևակի մահվան 20-րդ տարելիցին.- Երևան։ Նաիրի, 1991.- էջ 68-71:

Հակոբ Ասատուրյան։ (Բնութագրական փորձ) /Գրական թերթ.- 1991.- 22 մարտի:

История армянской критики /Ереван. гос. ун-т.- Ереван: Изд-во Ергосунта, 1991.- 480 с.

Հայ քննադատություն: Գիրք 3, XIX դար.- Երևան։ Սովետական գրող, 1992.- 686 էջ:

Հակոբ Ասատուրյան։ Կյանքը և գործը /Երևանի պետական համալսարան.- Երևան։ Եպհ հրատ., 1993.- 144 էջ:

Հայ գրականություն /Դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 10-րդ դասարանների համար.- Երևան։ Լույս, 1993.- 320 էջ:

Հանճարների հետ շա՜տ զգույշ պետք է լինել... //Հայություն.- 1993.- Նոյեմբեր 3-1, № 14:

Պատմական ճանապարհի և խղճի մասին //Հայություն.- 1993.- Հուլիս, № 10.- էջ 2:

Ս. Կարապենցի աշխարհը //Հայաստանի Հանրապետություն.- 1993.- 15, 16 հուլիսի.- էջ 7:

Ավանդների զուգադրում հազարամյա հեռանկարի վրա։ (Նարեկացի – Թումանյան) //Հայաստանի Հանրապետություն.- 1994.- 13, 14 դեկտեմբերի.- էջ 6:

Բանաստեղծի հարստությունը. ալեկոծ հոգին և շքեղ տեսիլքը։ [Առաջաբան] /Իշխան Մ. Ուխտագնացություն.- Երևան, 1994.- էջ 3-26:

Բանաստեղծի հարստությունը. ալեկոծ հոգին և շքեղ տեսիլքը։ [Առաջաբան] //Հայաստանի Հանրապետություն.- 1994.- 13 հուլիսի:

«Գառնիկ ախպեր» հեքիաթ-պոեմի ստեղծման պատմությունից //Բանբեր Երևանի համալսարանի.- 1994.- № 2.- էջ 46-54:

Գիտնականի մեծ ճանապարհը։ (Էդվարդ Ջրբաշյան– 70) //Գրական թերթ.- 1994.- 25 մարտի:

Իմաստուն կանխատեսումներ։ Մի էջ Թումանյանի քաղաքական երգիծանքից //Հայաստանի Հանրապետություն.- 1994.- 14 ապրիլի.- էջ 6:

Հանճարի ուժը և հարստությունը։ (Հովհաննես Թումանյանի մասին) //Հայաստանի Հանրապետություն.- 1994.- 8 դեկտեմբերի.- էջ 6:

Մի խաղաղ վեճ ստեղծման առեղծվածի շուրջ։ (Հովհ. Թումանյանի և Վ. Տերյանի մասին) //Հայաստանի Հանրապետություն.- 1994.- 11 մայիսի.- էջ 6:

Դուրյանի վերջին տաղը՝ «Ի՜նչ կ’ըսեն» //Երեկոյան Երևան.- 1995.- 4 հոկտեմբերի.- էջ 4, 7:

Հովհաննես Թումանյան /Բանաստեղծը և մտածողը.- Երևան։ Նաիրի, 1995.- 508 էջ:

«Առաջընթացի դեմ չի՛ կարելի կրակել, չի՛կարելի ...» //Երեկոյան Երևան.- 1996.- 14 սեպտեմբերի.- էջ 5:

Բանաստեղծի հոգու հավերժական լույսը։ [Վահագն Դավթյանի մահվան արթիվ] //«Նոր դար» լրագիր.- 1996.- 28 փետրվարի:

Հայ քնարերգուներ /Ժողովածու.- Երևան։ Նաիրի, 1996.- Գիրք 1 /Պետրոս Դուրյան, Միսաք Մեծարենց, Դանիել Վարուժան, Ռուբեն Սևակ.- Երևան։ Նաիրի, 1996.- 334 էջ:


Խոհեր անցած օրերի մասին //«Նոր դար» ամսագիր.- 1997.- № 3-4.- էջ 260-264:

Խոսք Չարենցի մասին։ [Ծննդյան 100-ամյակի արթիվ] //Հանդես Երևանի համալսարանի.- 1997.- № 3.- էջ 6-15:

Խոսք Չարենցի մասին //Հայաստանի Հանրապետություն.- 1997.- 22, 23 հոկտեմբերի.- էջ 5, 7:

Վերածնության և մեծ ճանապարհի պոեզիան։ [Ե. Չարենցի ծննդյան 100-ամյակի առթիվ] //Հայություն.- 1997.- № 6.- էջ 1:

Գրական դիմանկարներ, հոդվածներ /Հ. 2.- Երևան։ Հայաստան, 1998.- 419 էջ:

Հայ քնարերգուներ /Ժողովածու.- Երևան։ Նաիրի, 1996.- Գիրք 2 /Հայրենի ավանդները և նորօրյա փորձը.- Երևան։ Նաիրի, 1999.- 329 էջ:

Բանք իմաստասիրաց: Երևան, 2001:

Նահապետ Քուչակի բանաստեղծական աշխարհը /Աշխատասիրությամբ՝ ակադ. Հրանտ Թամրազյանի.- Երևան։ Երևանի համալսարանի հրատ., 2001.- 647 էջ:

Հուշերիս հետ /[Հուշեր, օրագրային էջեր, գնահատանքի խոսքեր].- Երևան։ Նաիրի, 2002.- 279 էջ:

Հայ գրականություն 9 /Հ. Թամրազյան, Հ. Բախչինյան և ուրիշներ: Խմբ.՝ Վ. Գաբրիելյան.- Երևան։ Լույս, 2006.- 168 էջ:

Հայ գրականություն 10 /Խմբ.՝ Վ. Գաբրիելյան.- Երևան։ Լույս, 2006.- 198 էջ:

Երկեր /Կազմ.՝ Հրաչյա Թամրազյանի; Առաջաբանը Ժ. Քալանթարյանի.- Երևան։ Նաիրի, 2009.- Հ. 2.- 984 էջ: