Վաչե Սմբատի Նալբանդյանը ծնվել է 1919 թ. փետրվարի 25-ին Նոր Բայազետ (այժմ` Գավառ) քաղաքում: Վախճանվել է 1998 թ. Երևանում։
1936 թ. ավարտել է Նոր Բայազետի միջնակարգ դպրոցը:
1936-1937 թթ. Նոր Բայազետի մանկատան դաստիարակ-դասատու:
1941 թ. ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը գերազանցության դիպլոմով:
1941-1946 թթ. ծառայել է խորհրդային բանակում: Պարգևատրվել է “Մարտական ծառայությունների համար”, “Կովկասի պաշտպանության համար” և մի շարք այլ մեդալներով:
1946-1949 թթ. եղել է Երևանի պետհամալսարանի “Հայոց հին գրականություն” մասնագիտության գծով ասպիրանտ:
1948-1998 թթ. դասախոսել է Երևանի պետական համալսարանում:
1948-1956 թթ. վարել է կուսակցական ղեկավար պաշտոններ (Կիրովյան կուսշրջկոմի քարտողար, ՀԿԿ Երքաղկոմի և ՀԿԿ կենտկոմի կուսակցական օրգանների բաժնի վարիչ):
1952-1953 թթ.Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանի տնօրեն:
1954 թ. շնորհվել է բանասիրական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան` “Սովետական պատմավեպի մի քանի հարցեր” և Դ. Դեմիրճյանի “Վարդանանքը” թեմայով դիսերտացիայի համար:
1955-1971 թթ. ընտրվել է Հայկական ՍՍՀ IV-VII գումարումների Գերագույն խորհրդի պատգամավոր:
1956-1965 թթ. Երևանի պետական համալսարանի գիտական աշխատանքների գծով պրոռեկտոր:
1957 թ. ստացել է դոցենտի գիտական կոչում:
1959-1967 թթ. Հայկական ՍՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահության նախագահի տեղակալ:
1960 թ. հրավիրվել է Լեհաստան` Կրակովի համալսարանում դասախոսություններ կարդալու հայոց հին և միջին դարերի գրականություն թեմայով:
1963 թ. Զեկուցումով հանդես է եկել Դուբրովնիկում (Հարավսլավիա) կայացած «Համալսարանն այսօր» VIII միջազգային կոնգրեսում:
1965-1977 թթ. Հայկական ՍՍՀ ԳԱ Մ.Աբեղյանի անվ. Գրականության ինստիտուտի տնօրեն:
1969 թ. շնոհվել է բանասիրական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան` “Չորրորդ դարի Հայաստանը հայոց հին պատմագրության մեջ և Ստեփան Զորյանի պատմավեպերը” թեմայով դիսերտացիայի համար ստացել է պրոֆեսորի գիտական կոչում:
1971 թ. ընտրվել է Հայկական ՍՍՀ ԳԱ թղթակից – անդամ:
1975 թ. զեկուցումով հանդես է եկել Վայմարի 1000-ամյակին նվիրված սիմպոզիումում (ԳԴՀ):
1976 թ. զեկուցումով հանդես է եկել Բուդապեշտում կայացած համեմատական գրականագիտության միջազգային կոնգրեսում:
1978-1998 թթ. Հայաստանի ԳԱԱ նախագահությանն առընթեր գրադարանային խորհրդի նախագահ-ֆունդամենտալ գիտական գրադարանի տնօրեն:
1982 թ. պարգևատրվել է Հայկական ՍՍՀ ԳԱ “Վաստակագրով”:
1985 թ. Ֆաշիստական Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի 40-ամյակի առթիվ պարգևատրվել է Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշանով և հոբելյանական մեդալով:
1990 թ. շնորհվել է ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործչի պատվավոր կոչում:
1994 թ. ընտրվել է Հայաստանի ԳԱԱ ակադեմիկոս: