Cover Image
փակիր այս գիրքըՊետրոսյանց Անդրանիկ Մելքոնի (1906-2005)
Դիտել փաստաթուղթըԱ. Մ. ՊԵՏՐՈՍՅԱՆՑԻ ԿՅԱՆՔԻ ԵՎ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՏԱՐԵԹՎԵՐԸ
Դիտել փաստաթուղթըԱ. Մ. ՊԵՏՐՈՍՅԱՆՑԻ ԳԻՏԱԿԱՆ, ԳԻՏԱԿԱԶՄԱԿԵՐՊԱԿԱՆ ԵՎ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՌՈՏ ԱԿՆԱՐԿ
Բացիր այս թղթապանակը և դիտիր բովանդակությունըՄԱՏԵՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ

Անդրանիկ Մելքոնի Պետրոսյանցը ծնվել է 1906թ. մայիսի 8-ին, Վլադիկավկազում, բանվորի ընտանիքում: 1922-1923 թթ. աշխատել է Թբիլիսիում որպես՝ Վրաստանում Հայկական ՍՍՀ տնտեսական ներկայացուցչության ցրիչ: Դողէրոցքով ծանր հիվանդացել է և տեղափոխվել Մոսկվա, որտեղ 1925-1928 թթ. աշխատել է Հայկական գինու Պետմառաններում որպես խցանող բանվոր (рабочий - купорщик):
1925 թ. դարձել է ՀԼԿԵՄ անդամ:
1928-1930 թթ. աշխատել է Բաումանի շրջանի ՀԼԿԵՄ կոմիտեում, «Օսվոբոժդյոննիյ տռուդ» (“Освобожденный труд”) ֆաբրիկայում որպես կոմերիտմիության քարտուղար, ապա՝ ուղեգրով մեկնել է սովորելու:
1929-1930 թթ. սովորել է Մոսկվայի արդունաբերատնտեսագիտական ինստիտուտի դասընթացներում (այժմ` Պետական կառավարման համալսարան):
1932 թ. դարձել է ՍՄԿԿ անդամ:
1933թ. ավարտել է Ուրալի մեխանիկամեքենաշինական ինստիտուտը ինժեներ-մեխանիկի մասնագիտությամբ: Ինստիտուտն ավարտելուց հետո գործուղվել է Սվերդլովսկի՝ Ս. Օրջոնիկիձեի անվան ծանր մեքենաշինության գործարան, որտեղ աշխատել է 1933- 1939 թթ. նախ որպես վարպետ, ապա՝ տեղամասի պետ, տեխնիկական բաժնի պետ, գլխավոր ինժեների տեղակալ:
1935 թ. Ա. Մ. Պետրոսյանցը Ուրալի մեքենաշինական գործարանի կողմից (ք. Սվերդլովսկ) եռամսյա գործուղման է մեկնել Գերմանիա՝ գլանման հաստոցների և ծանր ամբարձչային սարքավորումների արտադրության փորձի ուսումնասիրման նպատակով:
1939թ. հունիսին Ա. Մ. Պետրոսյանցը տեղափոխվել է Մոսկվա և նշանակվել Ծանր մեքենաշինության ժողկոմատի կոլեգիայի անդամ, իսկ 1940թ.՝ ժողկոմի տեղակալ:
1941թ. հունվարին Ա. Մ. Պետրոսյանցը նշանակվել է Հաստոցաշինական և գործիքաշինական արդյունաբերության ժողկոմի առաջին տեղակալ, իսկ նույն թվականի հունիսին՝ Տանկային արդյունաբերության ժողկոմի տեղակալ: Այդ տարիներին Պետրոսյանցը դրսևորել է կազմակերպչական իր փայլուն հմտությունները: Նրա անմիջական ղեկավարությամբ ստեղծվել և շահագործման են հանձնվել տանկ արտադրող մի շարք խոշոր գործարաններ Ուրալում, Սիբիրում, Մոսկվա և Գորկի քաղաքներում:
1943-1945 թթ.-ին Ա. Մ. Պետրոսյանցը աշխատել է որպես ԽՍՀՄ Պաշտպանության պետական կոմիտեի անդամի տեղակալ՝ տանկերի արտադրության գծով: Նա պատասխանատու էր տանկերի արտադրության, ինքնագնաց հրետանու և դրանց դիզելային շարժիչների համար: Այս աշխատանքները գերազանց կազմակերպելու համար 1944թ. նա արժանացել է ԽՍՀՄ Զինված ուժերի ինժեներա-տեխնիկական ծառայության բարձրագույն սպայական կազմի անվանական՝ ինժեներա-տեխնիկական ծառայության և ինժեներա-տանկային ծառայության գեներալ-մայորի և տանկային զորքերի բարձրագույն հրամանատարական և ղեկավար կազմի գեներալ-մայորի կոչումների:
1945-1947 թթ. եղել է ԽՍՀՄ ԺԿԽ նախագահի տեղակալի օգնական:
1947-1953 թթ., պատերազմի ավարտից հետո, միջուկային հարցերով զբաղվելու համար Ա. Մ. Պետրոսյանցը նշանակվել է ԽՍՀՄ Նախարարների խորհրդին առընթեր Առաջին գլխավոր վարչության պետի տեղակալ:
1953-1955 թթ. աշխատել է որպես կոմբինատի տնօրեն նույն համակարգում:
1954-1956 թթ. եղել է Սվերդլովսկի Մարզային գործադիր կոմիտեի պլենումի անդամ: 1954 թ. հունիսի 27-ին Կալուգայի մարզի Օբնինսկ քաղաքում շահագործման է հանձնվել աշխարհում առաջին արդյունաբերական ատոմային էլեկտրակայանը, որի շինարարության տեխնիկական ղեկավարներից մեկը եղել Ա. Մ. Պետրոսյանցը: Նա նաև հեղինակն էր հաջորդիվ կառուցված ատոմակայանների սկզբունքային տեխնոլոգիական սխեմաների և նախագծերի հիմքերի:
1955 թ. Ա. Մ. Պետրոսյանցին շնորհվել է ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան:
1955-1962 թթ. եղել է ԽՍՀՄ միջին մեքենաշինության նախարարի տեղակալ:
ԽՍՀՄ – ում և բազմաթիվ այլ պետություններում ատոմային էներգետիկայի և արդյունաբերության զարգացման գործում Ա. Մ. Պետրոսյանցը ունեցել է ակտիվ մասնակցություն, ինչն էլ նրան բերել է միջազգային ճանաչում: Զեկուցումներով նա հանդես է եկել Բուլղարիայի, Հունգարիայի, Լեհաստանի և սոցիալիստական այլ երկրների Գիտությունների ակադեմիաներում:
1957 թ. Ա. Մ. Պետրոսյանցին շնորհվել է պրոֆեսորի գիտական աստիճան և նա, սկսած այդ տարվանից, կարճաժամկետ գործուղումներով եղել է Չեխոսլովակիայում, Բելգիայում, ԳԴՀ – ում, Բուլղարիայում, Հունգարիայում, ԱՄՆ-ում, Ֆրանսիայում, Անգլիայում, Ճապոնիայում, Ֆինլյանդիայում, Շվեդիայում, Իտալիայում:
1962թ. նշանակվել է ԽՍՀՄ Ատոմային էներգիայի օգտագործման պետական կոմիտեի նախագահ:
1964-1969 թթ. ընտրվել է Մոսկվայում Արհմիութենական կենտրոնական կոմիտեի անդամ:
Բազմիցս ընտրվել է տեղական կուսակցական օրգաններում, 1966 թ. ընտրվել է ԽՄԿԿ 23-րդ համագումարի պատգամավոր:
Ա. Մ. Պետրոսյանցի՝ ԱԷԿ-րի ջերմաէներգետիկական սարքավորումների օպտիմալացմանը, խաղաղ նպատակներով ատոմային էներգիայի օգտագործմանը և ատոմային էլեկտրակայանների շրջակայքում ճառագայթային իրավիճակի ուսումնասիրման հարցերին նվիրված բազմաթիվ գիտական աշխատանքներ տպագրվել են գիտատեխնիկական ամսագրերում և պարբերական մամուլում: Նա իր ժամանակի ատոմային տեխնիկայի և գիտության պրոբլեմներին նվիրված բազմաթիվ մենագրությունների և գրքերի հեղինակ է, որոնցից մի քանիսը՝ «Ատոմային էներգետիկայի զարգացումը», «Ատոմային էներգետիկան մեր օրերում», «Ատոմային էներգետիկայի պրոբլեմները», «Գիտական որոնումներից մինչև ատոմային արդյունաբերություն», «Ատոմային գիտության ու տեխնիկայի ժամանակակից պրոբլեմները ՍՍՀՄ - ում», թարգմանվել և հրատարակվել են ԱՄՆ-ում, Ֆրանսիայում, Ճապոնիայում, Անգլիայում աշխարհի տասնմեկ լեզուներով։
Հատկապես ատոմային էներգետիկայի զարգացման բնագավառում ունեցած խոշոր վաստակի համար 1974թ.-ին Ա. Մ. Պետրոսյանցին շնորհվել է Գրենոբլի համալսարանի (Ֆրանսիա) պատվավոր դոկտորի աստիճան:
1977 թ. Ա. Մ. Պետրոսյանցը դարձել է ՀԽՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ:
1977 թ.-ին Ա. Մ. Պետրոսյանցն ընտրվել է Շվեդիայի ինժեներական գիտությունների թագավորական ակադեմիայի պատվավոր անդամ և ստացել է դիպլոմ:
1982 թ. Ա. Մ. Պետրոսյանցը ընտրվել է ՀԽՍՀ ԳԱ իսկական անդամ և Միջուկային հետազոտությունների միացյալ ինստիտուտի (Объединенный институт ядерных исследований (ОИЯИ)) պատվավոր դոկտոր:
Պրոֆեսոր Ա. Մ. Պետրոսյանցը հաջողությամբ համատեղել է գիտական գործունեությունը մանկավարժականի հետ. դասավանդել է Ուրալի և Կենտրոնական հեռակա մեքենաշինության ինստիտուտներում, կարդացել է դասախոսություններ Խարկովի Ա. Մ. Գորկու անվ. համալսարանում:
Մեծ գնահատանքի է արժանացել Ա. Մ. Պետրոսյանցի ոչ միայն գիտական, մանկավարժական, այլ նաև գիտակազմակերպչական, պետական, կուսակցական և հասարակական գործունեությունը: Այդ մասին են փաստում բազմաթիվ կառավարական պարգևները՝ Վ. Ի. Լենինի 5, Հոկտեմբերյան հեղափոխության, Կուտուզովի 1-ին աստիճանի, Կարմիր աստղի 2, Պատվո նշան, Աշխատանքային կարմիր դրոշի, ՉՍՍՀ Աշխատանքի շքանշաններ և 13 մեդալ, Ստալինյան մրցանակի դափնեկրի (1949 թ.), Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսի (1962 թ.) և Պետական մրցանակի դափնեկրի կոչումներ:
2020 օգոստոսի 20-ին Մոսկվայում, խորհրդային ատոմային արդյունաբերության 75-ամյակի տոնակատարության օրը, տեղի է ունեցել Անդրանիկ Մելքոնի Պետրոսյանցի հուշատախտակի բացումը (ճարտարապետ՝ Նատալյա Վիլվովսկայա):